V for Vendetta

Inhoud

V for Vendetta start met een flashback naar het jaar 1605. Guy Fawkes probeerde op 5 november van dat jaar een aanslag te plegen op het parlement in Londen. Deze aanslag kon op het laatste nippertje verijdeld worden. De film gaat daarna verder in de voor ons nabije toekomst. Het verhaal speelt zich af in Groot-Brittannië waar zich na een Derde Wereldoorlog een totalitair regime heeft kunnen vestigen.

Het hoofdpersonage V, duidelijk getekend door het verleden, wil kost wat kost dit totalitaire regime omver werpen. Hij heeft daarvoor eenzelfde aanslag als die van Fawkes voor ogen. De vernietiging van een belangrijk symbool van macht, zoals het parlement, moet voor een verandering in het politiek bestel zorgen.

De hele film staat verder in het teken van de voorbereiding van V om deze aanslag tot een goed einde te brengen. V ontmoet ook de mooie Evey Hammond. V ziet in Evey zijn gedoodverfde opvolgster. Tussen hen ontstaat een innige vriendschap.

Productie

Eind jaren ’80 publiceerde DC Comics, beter bekend van de Batman- en Supermanstripverhalen, een stripreeks onder de naam V for Vendetta. Deze reeks werd geschreven door Alan Moore, het tekenwerk werd verzorgd door David Lloyd. De film V for Vendetta is dus eigenlijk een verfilming van deze stripverhalenreeks.

Deze stripreeks ademt duidelijk de sfeer van de jaren ’80 uit. Op dat moment is de wereld nog volop in Koude Oorlog en wordt Groot-Brittannië nog onder de knoet gehouden door de Iron Lady. De publieke opinie werd er merkbaar rechtser gedurende deze periode. De film zelf wordt later in de tijd geprojecteerd dan het stripverhaal. In het stripverhaal leeft V in de jaren ’90, in de film is dat een stuk later. Dit hebben de makers gedaan om het geheel meer eigentijds te doen lijken. De filmmakers probeerden in de mate van het mogelijke de sfeer gecreëerd in de strip om te zetten op het witte doek. Ze deden dit vooral door in de film dezelfde kleuren te doen overheersen als in de strip. De kleuren blijven allemaal vrij dof en de film wordt overheerst door een rode en zwarte kleur.

De film werd in 2005 geproduceerd door de Wachowski broers. Eind jaren ’90, begin jaren ‘00 verwierven zij samen wereldfaam door de productie van de Matrixtrilogie. Het idee voor de film V for Vendetta bestond reeds voor de Matrixfilms, toch werd het concept voor enkele jaren in de vriezer gestopt.

De première van de film werd eerst voorzien op vijf november 2005. ‘Remember, remember the fifth of November’ deze eerste gesproken zin in de film toont meteen aan dat deze datum heel symbolisch wordt gebruikt. De film ging echter pas enkele maanden later in première. Dit was uiteindelijk op 17 maart 2006 in de VS. Er werd gespeculeerd dat men de release van de film wou uitstellen omdat hij te veel deed denken aan de aanslagen in Londen eerder dat jaar in juli. De officiële verklaring voor het uitstel was dat het geheel nog niet af was en dat men meer tijd nodig had om de film af te werken.  

Receptie

De film werd in totaal 19 keer genomineerd voor een award. Drie keer daarvan sleepte de film de award in de wacht. Adrian Biddle die in V for Vendetta de cinematografie voor zijn rekening nam, kreeg in 2006 de Special Award op het Brothers Manaki International Film Festival. Datzelfde jaar kreeg V for Vendetta de SDFCS Award voor het beste productie design. Een jaar later kreeg de film een Saturn Award voor de categorie ‘Beste Actrice’ uitgereikt door de Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films uit de VS.

Op de IMDb-website krijgt de film een gemiddelde score van 8.2 op 10, 212 784 mensen gaven er al hun score op. Op het forum van Cinebel quoteerden 52 mensen deze film. De film behaalt er een score van gemiddeld 83%. De reacties op deze film zijn op dit forum verdeeld. Ofwel krijgt de film er een hele goede score en goede commentaren, ofwel krijgt de film slechte commentaren en een slechte score. De meningen zijn dus blijkbaar verdeeld.

Ook de andere geconsulteerde internetfora gaven ons eenzelfde beeld. De film kreeg drie sterren op Filmfreak. Op Cinénews kreeg de film een score van 8.9 op 10.

Voor de productie van de film werd een budget van ongeveer 54 miljoen dollar verzameld. Wereldwijd zou de film iets meer dan 132 miljoen dollar opgebracht hebben. De film heeft het dus goed gedaan in de filmzalen.

Onderwijs

A. 2de graad, GO!

We baseren ons hier voornamelijk op het leerplan Cultuurwetenschappen van de tweede graad van het Gemeenschapsonderwijs. Het leerplan zelf wordt opgedeeld in zeven grote delen. Voor enkele van die delen kunnen we de film V for Vendetta linken aan leerinhouden en leerplandoelstellingen.  

1. Organisatie

Het algemene thema van de film kan zeker gelinkt worden aan de leerstof over het politieke veld. De leerlingen krijgen gedurende het derde en het vierde jaar leerstof over het politieke veld. Ze leren ontdekken welke functies politiek heeft voor onze samenleving. De film kan hier dus behandeld worden als een kritiek op de huidige politieke samenleving. In de film wordt duidelijk dat het politieke veld veel invloed heeft op andere maatschappelijke velden zoals onder andere het culturele en sociale veld. We kunnen ons samen met de leerlingen afvragen of dit in onze maatschappij ook zo is.

Hier kan zeker een klasdiscussie rond gevoerd worden. De leerkracht kan enkele stellingen voorbereiden, die de leerlingen dan moeten kunnen beargumenteren. Enkele thema’s kunnen zeker aan bod komen:

-Democratie

-Politieke organisatie in België

-Verschuiving van de wereldmacht

2. Interactie en communicatie

De film sluit heel goed aan bij dit thema. In de film komen verschillende soorten massamedia aan bod. De film toont ook duidelijk hoe massamedia de publieke opinie kan beïnvloeden en welke gevolgen dit kan hebben. De leerlingen moeten een zekere kritische houding aangeleerd worden tegenover massamedia.

Tijdens de les krijgen de leerlingen een kort overzicht hoe het media-aanbod door heen de laatste eeuwen veranderd is. Er zijn nu hele andere mediavormen dan vroeger, ook in de film wordt dit geïllustreerd. Met enkele voorbeelden wordt hen aangetoond dat een zekere kritische houding bij alle mediavormen wel nodig is. Daaraan kan ook de discussie gekoppeld worden hoe ver kan het recht op vrije meningsuiting gaan en hoe ver kan de persvrijheid gaan.

3. Identiteit, continuïteit en verandering

In de Britse maatschappij die de film ons toont wordt niet iedereen gelijk behandeld. Holebi’s en andersdenkenden worden uit deze maatschappij gebannen. Deze problematiek sluit goed aan bij het thema identiteit, continuïteit en verandering. De film zet de leerlingen aan het denken over wijzigende opvattingen over de mens en over de gelijkwaardigheid onder mensen. Hier kan ook even stilgestaan worden bij de mensenrechten en de rechten van het kind en de schendingen ertegen.

Aan dit thema kan een taak verbonden worden. De leerlingen krijgen de opdracht in de media op zoek te gaan naar hedendaagse voorbeelden van uitsluiting van bepaalde bevolkingsgroepen in de wereld.

De film illustreert ook duidelijk aan de leerlingen dat bepaalde factoren een culturele identiteit van een volk kunnen bepalen.

De leerlingen kunnen onderzoeken hoe deze culturele identiteit in de film geconstrueerd wordt. Hieraan kan ook een interessante klasdiscussie gekoppeld worden: Welke culturele identiteit delen de leerlingen zich zelf toe? Voelen ze zich Vlaming, Belg, Europeaan of wereldburger?

4. Samenhang en wisselwerking

De leerinhouden voor het thema samenhang en wisselwerking worden in het leerplan vooral uitgewerkt rond recht, rechtspraak en rechtsregels. Hieraan kan ook een belangrijk thema uit de film gekoppeld worden. In de Belgische grondwet ligt vast dat er een scheiding der machten is. In de film is de scheiding der machten blijkbaar niet meer van toepassing.

In België is ook de juridische gelijkheid van mensen gewaarborgd, ook in de film is dit niet het geval.

We vragen de leerlingen te zoeken wat er in V for Vendetta is misgelopen met betrekking tot de scheiding der machten.

5. Expressie

De film V for Vendetta en het stripverhaal waarop de film gebaseerd is kunnen ook als kunstvormen gezien worden. We kunnen de leerlingen enkele methodes aanleren zodat ze zelf cultuuruitingen als kunst kunnen bestempelen.

Hier kan een klasdiscussie aan gekoppeld worden: Vinden de leerlingen deze film en strip kunst? Kunnen de leerlingen daartoe dan ook goede argumenten aanbrengen?

In de film zelf werden een groot aantal kunstwerken uit de maatschappij gebannen. Kunstwerken krijgen in onze maatschappij net als in de Britse maatschappij van de film een maatschappelijke betekenis toebedeeld. Er kan daarnaast nog worden stil gestaan bij de gebruikte filmtaal. Ook muziek speelt een grote rol in deze film.

We laten de leerlingen als eindopdracht rond het thema expressie zelf een recensie schrijven. Daarin kunnen verschillende elementen aan bod komen:

-Korte inhoud van de film

-Is deze film een kunstproduct? Formuleer je eigen appreciatie voor de film en het stripverhaal, gebruik daarvoor de criteria zoals aangeleerd in de les.

-Welke maatschappelijke betekenis hebben film en strip?

6. Waarden en normen

In de film worden een aantal normen en waarden doorgegeven van de overheid naar de bevolking toe. De Britse maatschappij wordt in de film als het ware geïndoctrineerd. De leerlingen moeten kritisch leren omgaan met media en de macht die deze media heeft. De film moet hun ogen dus openen.

Het gaat hier niet meteen om de normen en waarden zelf maar we vragen de leerlingen aan te tonen hoe deze normen en waarden in de film worden overgeleverd. In het verhaal worden normen waarden vooral via woord en beeld en via de media overgedragen.

B. 3de graad, GO!

Er zijn ook zeker aanknopingspunten te vinden met het leerplan van de derde graad van het Gemeenschapsonderwijs. Tijdens het overlopen van dit leerplan kregen we de indruk dat dezelfde thema’s opnieuw aan bod komen maar veel uitgebreider. Hieronder selecteerden we opnieuw enkele thema’s uit het leerplan die zeker aansluiten bij de film en zijn inhoud.

1. Organisatie:

We kunnen hier opnieuw de link leggen met de leerstof over het politieke veld. Er wordt een focus gelegd op andere politieke organisatievormen. De film toont de leerlingen alvast één mogelijkheid daarvan.

2. Interactie en communicatie:

De leerlingen leren de verschillende maatschappelijke functies van massamedia kennen.

De leerlingen ontdekken met behulp van de inhoud van de film hoe massacommunicatiemiddelen het politieke veld kunnen beïnvloeden. Welke communicatiemiddelen winnen de laatste jaren aan invloed? Welke nieuwe communicatie middelen werden de laatste jaren in gebruik genomen?

3. Identiteit, continuïteit en verandering

Hier kan opnieuw het thema over de gelijkwaardigheid van mensen aan bod komen maar uitgebreider dan wat in de tweede graad kan worden gedaan. Het ontstaan van de mensenrechten kan in een historisch perspectief worden geplaatst. Daarnaast kunnen enkele heel interessante discussies aan bod komen zoals bijvoorbeeld: Zijn de mensenrechten echt universeel?   

4. Expressie:

Leerlingen moeten zelf in staat zijn een zelfgekozen kunstvoorwerp in zijn cultuurhistorische context te beschrijven en moeten dit ook kunstkritisch benaderen. De leerlingen maken in de les kennis met de bespreking van de film V for Vendetta. Ze worden daarna aan het werk gezet om een zelfgekozen film te analyseren en kritisch te benaderen.

Historiografie

Er werd hierboven reeds gezegd dat het verhaal eigenlijk in de jaren ’80 vorm kreeg. De dreiging van de Koude Oorlog was toen nog steeds aanwezig. Het verhaal stelt dat de wereld verzeild raakt in een Derde Wereldoorlog. De VS en Europa gingen elkaar daar te lijf met atoomwapens. Groot-Brittannië kon zich buiten het strijdgeweld houden. Daarna kwam in  Groot-Brittannië een totalitair regime aan de macht.

Ondanks het feit dat deze film volledig fictie is, sluit hij naadloos aan op heel wat actuele en historische gebeurtenissen. Eén van de belangrijkste thema’s in deze film is het terrorisme. Bijna dagelijks komen in de media berichten over aanslagen door terroristen op oneindig veel verschillende plaatsen. Deze film brengt ons een fictief verhaal over een terrorist en zijn motieven. Als kijker krijg je als het ware sympathie voor deze terrorist en zijn motieven.

Het totalitair regime dat afgebeeld wordt in de film doet sterk denken aan het Naziregime van tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook dit zet aan tot nadenken. Zijn dergelijke recurrenties nog mogelijk? Daarnaast worden in de film ook nog eens bepaalde bevolkingsgroepen duidelijk volledig uitgesloten. Daar kunnen we in de eigen wereld zelf vrij recente voorbeelden van terugvinden.  

Een andere belangrijke factor die naar voor komt tijdens het bekijken van deze film is de media en de macht die de media heeft of kan hebben.

Bronnen

-Box Office Mojo: <http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=vforvendetta.htm>

-Cinebel: <http://www.cinebel.be/nl/forum/film/6580-V-for-Vendetta.htm>

-Cinénews: <http://www.cinenews.be/Movies.Detail.cfm?MoviesID=2671⟨=nl>

-DC Comics: www.dccomics.com>

-Filmfreak: <http://www.filmfreak.be/index.php?module=filmfreak&func=viewpub&tid=1&pid=2494&title=V.for.Vendetta>

-Imdb: <http://www.imdb.com/title/tt0434409/>

-Officiële website: < http://vforvendetta.warnerbros.com/>