Slumdog Millionaire

Inhoud

Het is het moment van de waarheid in de Indische studio van “Who wants to be a Millionaire?”. De 18-jarige Jamal Malik, opgegroeid in de sloppenwijken van Mumbai, is slechts één vraag verwijderd van de 20 miljoen roepies. Wanneer de show echter onderbroken wordt voor de nacht, wordt Jamal gearresteerd op verdenking van bedrog. Immers, hoe kon deze jongeman van de straat al die schijnbaar onmogelijke vragen toch correct beantwoorden? Jamal wordt de hele nacht ondervraagd, maar al gauw wordt het duidelijk dat hij evenzeer verrast is door hoever hij geraakt is in de wedstrijd. De inspecteur overloopt elke vraag uit de wedstrijd en vraagt telkens een verklaring. Jamal verklaart elk antwoord, en terwijl hij dit doet, ontwikkelt zich het buitengewone verhaal van zijn leven.

Jamal vertelt het verhaal van modern India. Hij groeide op in de sloppenwijken, verloor zijn moeder tijdens een religieuze confrontatie en bleef achter met zijn broer Salim. Hoewel Salim hunkerde naar geld en macht, blijft Jamal trouw aan zijn goedhartige natuur.  Het meisje Latika zorgt echter voor een rivaliteit tussen beide.

Wanneer hij vrijgelaten wordt en hij de studio in mag om de laatste vraag voor de prijzenpot te beantwoorden, rest er maar één vraag: waarom doet een jongeman, die niet lijkt te verlangen naar de prijzenpot, mee aan een programma als “Who wants to be a Millionaire”?

Productie

Vooraleer men zich een accuraat beeld over de productieomstandigheden wenst toe te eigenen, dient men absoluut voor ogen te houden dat Slumdog Millionaire gebaseerd is op de debuutroman van de Indiër Vikas Swarup. In diens  ‘Q en A’ wordt het verhaal van een arme jonge serveerder geschetst die via ongelooflijk veel geluk uiteindelijk een jackpotwinnaar wordt. Van cruciaal belang is de vaststelling dat de regisseur het omnipresente feelgoodelement als basis voor diens hertaling naar het witte doek heeft gebruikt. Hoewel een dergelijk plot zich uitstekend zou geleend hebben tot een sociaalkritische film met nadruk op de hedendaagse wantoestanden in de sloppenwijken, besloten zowel Swarup als Boyle deze (sombere) invalshoek te verlaten. In de plaats kwam dan een mainstreamfilm, gericht op het grote publiek, met een sprookjesachtig verhaal en een overduidelijke positieve ondertoon. Wat de productieomstandigheden en de casting betreft mag men echter het volledig tegenovergestelde beweren.

Op zich dient de vaststelling dat de film in India werd opgenomen, absoluut niet zo uitzonderlijk te zijn. Het feit dat een Britse kassucces regisseur het echter aandurfde om diens film integraal op te nemen in India, getuigt van veel lef. Allesbehalve evident omdat het een Westerse productie van een in essentie Indiaas verhaal betrof. Om de kijker hiervan te overtuigen, besloot men om gans het filmdraaiboek rond echte locaties in Mumbai en het verre Agra, waar de Taj Mahal gesitueerd is, uit te werken. Zo werd het leven in de sloppenwijken voorgesteld hoe het er effectief aan toe gaat, terwijl voor de scènes nabij de Taj Mahal gans de setting naar het 1200 kilometer verre Agra verhuisd werd. Met andere woorden, de typische mainstream-gedachte om zoveel mogelijk studiowerk, en de daarbij horende reconstructies, te verrichten, werd verlaten.

Enkele grote culturele verschillen die in ‘The making of…’ naar voren kwamen, zijn: enerzijds de typische Bollywoodiaanse eigenschap om de rol van het script of filmdraaiboek te beperken met alle gevolgen van dien voor wat de Indiase cast betreft, en anderzijds de Indiase gewoonte om tijdens de productie melodramatische verhalen rond de acteurs te verspreiden met als klapper op de vuurpijl het schrijnende adoptieverhaal rond de zus van de Slumdog Millionaire-ster. Hoewel je dan zou verwachten dat dit een belemmering zou betekenen voor het ganse productieproces, is niks minder waar. Getuige hiervan is hetgeen er in de ‘Production Notes’ hieromtrent werd gesteld.

In the world of film development, where projects can struggle to move forward, constantly facing re-writes, new writers, extensive notes and delays as other films move into production, Slumdog Millionaire’s development arc was rapid.  “It was a snowball that grew as it rolled down a hill,” Ross notes.  “Truly nothing stopped it in its tracks.  The snowball had a very direct path down that hill and it speeded up because of Danny [director].  We were able to develop and finance the film with Celador [production company], and this meant we could then make all the important financial and creative decisions together very quickly.”

Het is niet omdat de samenwerking tussen regisseur, scenarioschrijver en acteurs harmonieus is verlopen dat er geen moeilijkheden ervaren werden. Zo stelde Danny Boyle dat één van de moeilijkste taken het zoeken van de geschikte Indiase acteurs waren. In de eerste plaats vertelde de film de gebeurtenissen van het leven van kinderen die opgroeien in de sloppenwijken, met als gevolg dat er voor de drie hoofdfiguren naar acteurs werd gezocht die respectievelijk circa 7, 13 en 18 jaar waren. Helemaal geen sinecure aangezien het de bedoeling van de regisseur was om die verschillende personages zo natuurlijk mogelijk op elkaar te laten lijken zonder al te veel make-up te gebruiken. Voor de drie verschillende personages van zevenjarigen werden er zelfs effectief kinderen uit de sloppenwijken gekozen. Op zich misschien niet zo verwonderlijk, maar absoluut niet conform de traditionele Hollywoodnormen.

Naast de keuze om gans het filmdraaiboek rond echte locaties uit te werken en het als dusdanig niet namaken van plaatsen, gebouwen, sfeerbeelden, enz., mag men de zoektocht naar de meest geschikte Indiase kindacteurs als een tweede kenmerk van de niet-mainstream-gerichte productieomstandigheden beschouwen. En dat er aan de bewuste keuze om echte sloppenwijkkinderen te selecteren bepaalde onverwachte gevolgen waren gekoppeld, toont het reeds eerder vermelde artikel van De Morgen aan. Waren deze kindsterren voorbereid op de naamsbekendheid die hen te wachten stond? Vermoedelijk niet. Waren de ouders klaar om hen er zo goed mogelijk bij te begeleiden? Helemaal niet!

Receptie

De film Slumdog Millionaire werd het eerst vertoond op 30 augustus 2008 tijdens het Tellirude Film Festival. Enkele dagen daarna, op 7 september 2008, werd de film gespeeld op het Toronto International Film Festival, alwaar het de publieksprijs won. Dit werd de eerste prijs binnen een reeks van prestigieuze awards die de film won, de voornaamste zijn hieronder opgesomd:

• 8 Oscars op de Acadamy Awards (USA-2009): Beste cinematografie, beste regisseur, beste filmmontage, beste originele muziek, beste originele nummer, beste geluid, beste aangepaste script, beste film
• 7 BAFTA awards op de BAFTA Awards (UK-2009): Beste cinematografie, beste regisseur, beste montage, beste film, beste muziek, beste aangepaste verfilming, beste geluid
• 3 awards op de British Independent Film Awards (UK-2008): beste Britse onafhankelijke film, beste regisseur, meest belovende nieuwkomer
• 5 Critics Choice Awards op de Broadcast Film Critics Association Awards (USA-2009): Beste componist, beste regisseur, beste script, beste jonge acteur, beste film
• 4 Golden Globes op de Golden Globes (USA-2009): Beste regisseur, beste film – drama, beste originele soundtrack, beste verfilming.

Naast deze awards won de film ook prijzen op de Amanda Awards (Noorwegen-2009), de American Cinema Editors (USA-2009), de American Society of Cinematographers (USA-2009), de Art Directors Guild (USA-2009), het Austin Film Festival (USA-2008), de BMI Film & TV Awards (USA-2009), de Black Reel Awards (USA-2008), de Boston Society of Film Critics Awards (USA-2008), de Camerimage (Polen-2008), de Central Ohio Film Critics Association (USA-2009), de Chicago Film Critics Association Awards (USA-2008), het Chicago International Film Festival (USA-2008), de Cinema Audio Society (USA-2009), de Costume Designers Guild Awards (USA-2009), de Dallas-Fort Worth Film Critics Association Awards (USA-2008), de David di Donatello Awards (Italië-2009), de Directors Guild of America (USA-2009), de European Film Awards (2009), de Evening Standard British Film Awards (UK-2009), de Film Critics Circle of Australia Awards (Australië-2009), de Florida Film Critics Circle Awards (USA-2008), de Goya Awards (Spanje-2010), de Grammy Awards (USA-2010), de Image Awards (USA-2009), de Kansas City Film Critics Circle Awards (USA-2009), de London Critics Circle Film Awards (UK-2009), de Los Angeles Film Critics Association Awards (USA-2008), de Motion Picture Sound Editors (USA-2009), de National Board of Review (USA-2008), de National Society of Film Critics Awards (USA-2009), de New York Film Critics Circle Awards (USA-2008), de Online Film Critics Society Awards (USA-2009), de PGA Awards (USA-2009), het Palm Springs International Film Festival (USA-2009), de Phoenix Film Critics Society Awards (USA-2008), het Robert Festival (Denemarken-2010), het Rotterdam International Film Festival (Nederland-2009), de San Diego Film Critics Society Awards (USA-2008), de Satellite Awards (USA-2008), de Screen Actors Guild Awards (USA-2009), de Southeastern Film Critics Association Awards (USA-2008), het St. Louis International Film Festival (USA-2008), de USC Scripter Award (USA-2009), de Washington DC Area Film Critics Association Awards (USA-2008), de World Soundtrack Awards (België-2009), de Writers Guild of America (USA-2009) en de Young Artist Awards (USA-2009).

Ironisch genoeg betwijfelde men het commerciële succes van de film. Warner Bros. ijverde er aanvankelijk zelfs voor om de film meteen op DVD uit te brengen in plaats van deze in de Amerikaanse filmzalen te vertonen.

Wereldwijd kreeg de film enkel positieve reacties. Slumdog Millionaire bracht in totaal reeds meer dan 377 miljoen dollar op.

Zelfs nadat de film uit de zalen verdwenen was, haalden de thema’s en/of de acteurs vaak de actualiteit. Voornamelijk over de leef- en woonomstandigheden van de kindsterretjes uit de film die nog steeds in de sloppenwijken van Mumbai wonen, werd nog regelmatig bericht in de media.

Onderwijs

De film ‘SlumDog Millionaire’ reconstrueert aan de hand van een aaneenschakeling van flashbacks het leven van een straatjongen die finaal de grote pot wint in een TV-programma. Met de reconstructie van het leven van Jamal Malik wordt de kijker in een snel tempo geconfronteerd met de toestand in Mumbai, India. De snelle opeenvolging van de flashbacks, alsook de thema’s ervan en de manier waarop die in beeld worden gebracht (dit is de zogenaamde harde realiteit van India) maken dat de perceptie op India van de kijker eenzijdig, en meer bepaald negatief, kan en meestal zal zijn. Aan deze niet geheel objectieve focus van de filmmaker mag zeker niet voorbij worden gegaan, en dit geldt voor beide graden in het onderwijs.

Dit neemt niet weg dat de realiteit in India voor de meerderheid van de plaatselijke bevolking keihard is. Deze film kan daarom een dankbaar gegeven zijn in de lessen ‘Cultuurwetenschappen’. De verschillende thema’s die in de prent aan bod komen zijn bruikbaar voor dit vak. De film is zowel op de 2de als 3de graad van het Vrij Gesubsidieerd Onderwijs toe te passen. Het is vanzelfsprekend dat de film eveneens kan gebruikt worden in andere netten of andere vakken.

Hieronder een overzicht van het gebruik van de film binnen de thema’s van zowel de 2de als 3de graad, met een uitdieping van het 4de middelbaar.

• 3de middelbaar:

Thema Cultuur en cultuuroverdracht: gelijkenissen en verschillen van Indiase vs. Westerse cultuur, normen en waarden, verwachtingspatronen bepaalde groepen.

Thema Massamedia en communicatie: aannemen van een kritische houding tegenover massamedia.

• 4de middelbaar:

Thema Welvaart en welzijn: Positieve en negatieve kanten van economische groei, armoede en solidariteit.

Thema Omgaan met kunst: toelichten kunstdiscipline film, het lezen van filmtaal, context van een kunstwerk, kunstvormen beïnvloeden beeld van een samenleving.

• 5de middelbaar:

Thema Media en samenleving: invloed of macht van media, rol beeldvorming werkelijkheid, kritische bedenkingen massamedia

Thema Denken over: denken over goed en kwaad, morele standpunten herkennen etc.

• 6de middelbaar:

Thema Kunst en maatschappij: analyseren van film als artistieke uiting

  

Uitdieping voor het Vrij Gesubsidieerd Onderwijs, 4de middelbaar

1. Thema Welvaart en welzijn

Met een jongen uit de sloppenwijken als hoofdpersonage van de film, wordt de dagdagelijkse realiteit van menig Indiër op een confronterende manier voorgesteld. De film kan niet zondermeer worden vertoond in de klas: de uitersten van het land, ondermeer op socio-economisch vlak, verdienen de nodige aandacht. Het land is misschien wel een van de betere voorbeelden om aan te tonen dat economische groei en modernisering niet per se ook algemene verbetering met zich meebrengen. Net daarom kan deze film in het kader van het thema ‘Welvaart en Welzijn’ worden getoond om aandacht te besteden aan zowel de positieve als negatieve gevolgen van economische groei (dus niet alleen in eigen land), en om op zijn minst stil te staan bij de mogelijke spanningen die deze groei met zich meebrengt. Dit kan eventueel gaan om gezondheids- en milieuproblematieken, echter moet bij deze film vooral worden stilgestaan bij de spanningen die een ongelijke verdeling met zich meebrengt.

(1) Slumdog Millionaire gekoppeld aan ‘Armoede’ 

Zoals vermeld is India het land van uitersten. De rijkdom is veelal in handen van enkelingen, terwijl de meerderheid van de Indiase bevolking op de armoedegrens leeft. Deze kloof komt zelfs letterlijk tot uiting wanneer we kijken naar miljoenensteden zoals Mumbai (Bombay), waar op de achtergrond van wolkenkrabbers sloppenwijken te zien zijn. Dit gegeven komt ook stellig in beeld in de film Slumdog Millionaire.

De aantrekkingskracht van de florerende steden werkt deze spanning nog meer in de hand wanneer het bevolkingsaantal jaarlijks blijft stijgen. Bovendien werkt de ongelijke situatie toestanden in de hand die indruisen tegen de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens

• Door een terugblik te werpen op het leven van het hoofdpersonage Jamal Malik besteedt de film vooral aandacht aan de problematiek in de stad van de ‘bedelaars’, en meer bepaald die waarin kinderen worden ingeschakeld (en waar men niet achteruitdeinst om ze ook te verminken om zo meer geld op te brengen).
• Door ‘het kind’ en ‘de jeugd’ centraal te plaatsen, biedt deze film bovendien de kans aan leerlingen om zich in te leven in de personages.

Naast de behandeling van de spanningen en ongelijkheid die economische groei met zich meebrengt, biedt deze film ook de mogelijkheid om even stil te staan bij de rol van media en de onvermijdelijke beeldvorming daarvan (zie ook: 5de middelbaar). Het beeld dat van India wordt opgehangen is er één van extremen (het voorbeeld van de mishandeling van kinderen kan hier gelden).

• Ook de titel van de film kan reeds de nodige aandacht verdienen. ‘Slumdog’ betekent ‘straathond’, en draagt reeds een negatieve connotatie in zich vooraleer de film wordt gedraaid.
• In hoeverre wordt bij deze mainstream-film (on)bewust een mogelijks verdraaid beeld naar voren geschoven om maar te kunnen beantwoorden aan de eisen van een Hollywoodfilm?

(2) Slumdog Millionaire gekoppeld aan ‘Solidariteit’

In aanloop van het onderwerp solidariteit wordt de hedendaagse toestand in India besproken vanuit de internationale Plan-Koepel, een NGO die de leefomstandigheden en de rechten van het kind tracht te beschermen. Momenteel heeft Plan België geen project lopen in India, maar dit wil niet zeggen dat de leerlingen hier niet rond kunnen werken. Integendeel zelfs, aangezien de vernoemde NGO er zelfs een volledige webstek rond gemaakt heeft (zie: http://www.planbelgie.be/wat-doet-plan/).

Vooral in het land waar de box-office kaskraker van Danny Boyle opgenomen werd, is de toestand schrijnend. Naar schatting 36% van de kinderen bestaat er officieel gewoon niet. Deze erbarmelijke situatie zorgt er voor dat een degelijk beleid onmogelijk gemaakt wordt. Bovendien kunnen kinderen zonder identiteit niet naar school, krijgen ze geen gezondheidszorg, mogen ze later niet stemmen en zijn ze niet beschermd tegen uitbuiting en mensenhandel.

• Op de internationale webstek van de vernoemde NGO die zich bezig houdt met het opkomen voor de rechten van het kind, staan allerhande verwijzingen die ten zeerste van pas kunnen komen tijdens een les over solidariteit. Wat staat er allemaal van interessant lesmateriaal op deze webstek? Verwijzingen naar artikels omtrent de financiële steun van de filmmakers van Slumdog Millionaire t.a.v. Plan India, het dagboek van een Indiaas jong meisje, een brochure van hoe Plan India het arbeidsleven van jonge kinderen in de stad Varanasi heeft veranderd, het jaarlijkse rapport van Plan India’s verwezenlijkingen, allerhande petities die via sociale netwerksites gesteund kunnen worden, enz. (zie: http://www.planindia.org/)
• Naast het aan bod komen van de talloze solidariteitsverenigingen in België, vormt casus Plan India een goeie aanvulling om ook internationale solidariteitsverenigingen te belichten. Het is niet omdat deze webstek volledig Engelstalig is dat dit een probleem voor de leerkracht moet vormen. Ofwel vertaalt de leerkracht de belangrijkste passages, ofwel laat hij in het geval van een sterke klas de passages voor wat ze zijn, ofwel zoekt de leerkracht naar gelijkaardige Nederlandstalige artikels via Mediargus. Voor wat het laatstgenoemde betreft, dient er benadrukt te worden dat dit uiterst interessante artikels zijn, omdat ze elk enorm tot de verbeelding van de leerlingen kunnen spreken.
  Suggestie: Een artikel over de jaloezie en bitterheid van zij die geen cadeaus opgestuurd krijgen, wat ervoor gezorgd heeft dat deze vorm van liefdadigheid door Plan Internationaal afgeraden wordt (“Stuur Plan-kind geen cadeautjes").
  Suggestie: een artikel waar het grote verschil tussen de nog steeds extreem arme kindsterren van Slumdog Millionaire en de mega opbrengsten die de film heeft gegenereerd (“Vader ‘Slumdog Millionaire’- sterretje biedt dochter ter adoptie aan”).
  Allebei de artikels zijn dus geschikte en leuke onderwerpen om er met de leerlingen mee in discussie te treden.

Door de nadruk te leggen op hoe een organisatie het verschil maakt in het buitenland enerzijds en hoe ze haar werkwijze uitstekend over de gehele wereld verkondigt anderzijds, kunnen de leerlingen vanuit hun reeds verworven kennis over de erbarmelijke situatie van het leven in sloppenwijken beter reflecteren over de zin van solidariteitsverenigingen. En het is niet omdat de positieve ondertoon in het mainstream-verhaal van Slumdog Millionaire overheerst dat haar jonge kijkers daarom niet de dagdagelijkse realiteit in India onder ogen kunnen zien.

2. Thema Omgaan met kunst

Slumdog Millionaire kan bekeken worden vanuit een artistiek perspectief. De film leent zich uitstekend om bepaalde technische elementen uit de filmwereld te bespreken, maar ook een inhoudelijke uitdieping toont aan dat de film uit verscheidene betekenislagen bestaat.

• Een film zoals Slumdog Millionaire kan benaderd worden als een kunstwerk. Wanneer we dit doen, wordt het al snel duidelijk dat de film op verschillende niveaus gelezen kan worden. De filmtaal is een unieke manier om bepaalde ideeën, emoties en verhalen tot uiting te brengen. Het is nodig om te weten wat die filmtaal juist is en waarom deze cruciaal is om een gefundeerd oordeel te vellen over de film. Wanneer deze kennis bereikt is, kan men de film evalueren aan de hand van andere criteria dan enkel de persoonlijke smaak.
  • De leerkracht kan de film benaderen vanuit verschillende elementen van die filmtaal: structuur, mise-en-scene, cinematografie, het geluid of de montage. Elk van deze elementen worden in Slumdog Millionaire op een specifieke manier toegepast en dragen bij tot het succes.
  • Daaraan gekoppeld kan de leerkracht enkele van de prijzen (bv. Oscars) die de film won, koppelen aan de filmtaal en deze verduidelijken.

 

• Slumdog Millionaire vertelt een verhaal van tegenstellingen en contrasten. Dit wordt voor een deel vertaald in diverse waarden en normen die aan bod komen in de film – of die net ontbreken. Deze waarden en normen kunnen enerzijds oppervlakkig (letterlijk) verschijnen, maar anderzijds kunnen zij ook tot de intrinsieke (figuurlijke) betekenis van gebeurtenissen en/of de film behoren. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen waarden en de waardeloosheid, tussen zwart en wit en deze binaire tegenstelling loopt als een rode draad doorheen de film.
• • De leerkracht begeleidt de leerlingen in (1) het begrijpen van wat waarden en normen zijn (zie: 3de middelbaar) en (2) in het herkennen van waarden in Slumdog Millionaire.
  • Op basis hiervan kan een discussie op gang gebracht worden over hoe er met waarden omgesprongen wordt in de film, en hoe zij zelf staan tegenover deze waarden.

 

• In Slumdog Millionaire wordt een beeld geschetst van de Indische samenleving vanuit het standpunt van een straatjongen. De sfeer in de film is vrolijk, maar er heerst een pessimistische ondertoon. Dit zorgt er ook voor dat enkele van de meest aangrijpende beelden van de film bijblijven. Er wordt letterlijk een gezicht gegeven aan de sloppenwijken van Indische grootsteden en dit is ook het beeld dat blijft nazinderen. In welke mate is het voorgeschotelde beeld immers representatief voor de samenleving in India?
  • De leerlingen verwoorden het beeld dat zij krijgen van India en het Indische volk nadat ze de film hebben bekeken. Daarna gaan zij na in welke mate Slumdog Millionaire representatief is voor India. Hier kan een klasdiscussie rond gevoerd worden onder begeleiding van de leerkracht.

Historiografie

Met een bevolkingsaantal van meer dan 1 miljard mensen bergt India, het op één na meest bevolkte land ter wereld, een enorme verscheidenheid op economisch, sociaal, landschappelijk, cultureel en religieus vlak. Het land is met al zijn hebben en houden een kluwen van interne contrasten, en vooral van uitersten. De schrijnende armoede versus de opkomende rijkdom is misschien wel de meest frappante tegenstelling. Deze kloof is letterlijk voelbaar en zichtbaar in de grootste stad van India, de metropool Mumbai, voorheen Bombay (15 miljoen inwoners). 

India is na China procentueel de snelst groeiende economie en behoort daarmee tot de BRIC-landen. De economische vooruitgang en de daaraan gekoppelde modernisering geldt echter niet voor elke Indiër. De meerderheid van de Indiase bevolking is arm. Zo meent men dat 80% van de bevolking moet overleven met minder dan 2 dollar per dag. Zowel op het platteland als in de stad zelf, waar honderdduizenden mensen geen dak boven het hoofd hebben, is de armoede onmetelijk groot. Desondanks blijft de stad een toevluchtsoord voor die mensen die in een uitzichtloze situatie verkeren. Steden zoals Mumbai kennen mede daardoor een enorme groei, met alle gevolgen van dien. De meerderheid deelt niet in de welvarendheid van de miljoensteden en komt veelal terecht in sloppenwijken waar de leefomstandigheden erbarmelijk zijn. Terwijl lokale rijkelui geld opstrijken, moeten anderen dagelijks strijden om een armtierig bestaan te kunnen leiden. Het moderne Mumbai kent haar wolkenkrabbers, maar ook haar krottenwijken waar de helft van haar inwoners in zou wonen.

De sociaal-economische situatie komt frequent aan de oppervlakte als een meer cultureel-religieuze tegenstelling. India kent een veelheid aan volkeren, talen en culturen. De stad is vaak het toneel van rellen tussen hindoes en moslims. Het hindoeïsme is de meest voorkomende godsdienst in India, de islam de tweede godsdienst. Hoewel beide religies vele overeenkomsten kennen, zijn er ook belangrijke verschillen aan te duiden. Deze onderlinge verschillen worden vaak aangevoeld als werkelijke tegenstellingen en zijn de oorzaak van rellen en conflicten die ook mensenlevens kosten. Dit alles begon in het begin van de jaren ’90, toen de Babri Masjid moskee in Ayodhya werd afgebroken. De rellen die hierop ontstonden kostten het leven aan vele mensen.

Bronnen

• D. Kooiman, India. Mensen, Politiek, economie, cultuur, in: Landenreeks,KIT, Amsterdam, 1994.
• http://thecia.com.au/reviews/s/images/slumdog-millionaire-production-notes.doc
• http://www.imdb.com/title/tt1010048/awards
• http://www.planbelgie.be/wat-doet-plan/
• http://www.planindia.org/
• Mehta Seketu, Bombay, Mateloze stad, Amsterdam, 2004.
• Slumdog Millionaire, een film van Danny Boyle en Loveleen Tandan, 120 min.
• Vader ‘Slumdog Millionaire’- sterretje biedt dochter ter adoptie aan, De Morgen, 20/04/2009.
• W.M. Callewaert, Het Indiase subcontinent. Mensen, mythen, machten, Peeters, Leuven, 1986.
• Website van de redachtie op http://www.deredactie.be/
• Website van Slumdog Millionaire, http://www.slumdogmillionairemovie.co.uk/