Thomas Boleyn, graaf van Wiltshire en zijn schoonbroer Thomas Howard, hertog van Norfolk ruiken hun kans om hun familienaam op de kaart te zetten wanneer Cartherine van Aragon, koningin van Engeland, er niet in slaagt om een mannelijke erfgenaam op de wereld te zetten. Ze spelen hoog spel en zetten de dochters van Thomas Boleyn, Mary en Anne Boleyn, in om Henry Tudor, koning Henry VIII van Engeland, te verleiden.
Mary en Anne worden naar het hof geroepen en worden er de nieuwe hofdames van de koningin. De wulpse Anne tracht haar zwoele charmes te gebruiken om het hart van de koning te veroveren, maar diens oog valt op de onschuldige, naïeve Mary. De rivaliteit tussen de zussen loopt hoog op en wanneer Anne stiekem trouwt met Henry Percy, een edelman, brengt Mary hun vader op de hoogte die ervoor zorgt Anne een tijdje naar Frankrijk wordt verbannen voor deze rebellerende daad. Wanneer Anne terug aan het Engelse hof verschijnt, zint ze op wraak.
Anne slaagt erin om met haar charmes het hoofd van Henry VIII zo gek te maken dat hij niet alleen Mary laat vallen, maar bovendien zijn huwelijk met Catherine van Aragon ontbindt en zich afkeert van de Katholieke Kerk. Henry VIII benoemt zichzelf tot hoofd van de Anglicaanse Kerk en kan zo huwen met Anne. Anne Boleyn wordt koningin van Engeland.
Het huwelijk brengt echter een meisje, Elizabeth (de latere Elizabeth I), voort, en niet de gewenste mannelijke erfgenaam. Anne wordt hierdoor tot waanzin gedreven en wil koste wat het kost een mannelijk kind op de wereld zetten. Ze probeert haar broer te overtuigen om haar zwanger te maken, maar die weigert. Een jonge hofdame, Jane Seymour, maakt het verraad bekend aan de koning, die beiden publiekelijk onthoofdt.
De film was het resultaat van de samenwerking tussen regisseur Justin Chadwick, schrijver Peter Morgan en romanschrijfster Philippa Gregory. De hoofdrollen waren oorspronkelijk voorzien voor Keira Knightley, Scarlett Johansson en Eric Bana. Keira Knightley, die oorspronkelijk de rol van Anne Boleyn zou vervullen, werd later vervangen door Natalie Portman. Deze drie niet-Britse hoofdrolspelers hebben gedurende de voorbereidingen hard gewerkt aan hun Brits accent. Natalie Portman heeft de maand voor de opnames zelfs intensieve dagelijkse lessen gevolgd van dialectcoach Jill McCullough.
De regie was in handen van Justin Chadwick. Voor deze BBC-regisseur was het de eerste langspeelfilm die hij maakte. Chadwick had zich sinds 1993 voor de BBC al zeer verdienstelijk gemaakt als regisseur van series zoals Bleak House en EastEnders. Hij werd gedurende zijn carrière reeds genomineerd voor de Primetime Emmy Award for Outstanding Directing for a Miniseries, Movie or Dramatic Special en in 2006 voor de BAFTA Award for Best Direction. Hij hecht veel belang aan zijn relatie met de acteurs. Zijn filosofie, hoe beter de acteur zich voelt op de scène, hoe beter de performance, paste hij dan ook toe op The Other Boleyn Girl.
De film is gebaseerd op de gelijknamige roman van Philippa Gregory, geschreven in 2001. Gregory was een van de eersten die de voordien zwaar onderbelichte Mary Boleyn van onder het stof haalde en ze in haar boek een hoofdrol toedichtte. Volgens vele bronnen was Mary slechts een kortstondige maîtresse van de koning, maar Gregory diepte haar rol verder uit en gaf haar een belangrijke plaats in een van de meest fascinerende hofepisodes van de vroegmoderne tijd. Aan de geschiedenis van de Tudors, en dan vooral van Henry VIII, werd hierdoor een nieuw aspect toegevoegd: de zusterstrijd om Henry Tudor. Na de gelijknamige BBC televisiefilm in 2003, werd deze roman opnieuw als inspiratiebron gebruikt voor de film die in 2008 uitkwam.
Het script van The Other Boleyn Girl werd geschreven door Peter Morgan. Deze had in de jaren ’90 en ‘00 reeds carrière gemaakt met fictieve TV series en de waargebeurde televisiedrama’s The Deal en The Queen, waarin hij onder meer de impact van de dood van Lady Di op Tony Blair en de koninklijke familie onder de loep nam. Hij kreeg hiervoor een Golden Globe van de Hollywood Foreign Press. Nadien focuste hij zich meer op scripts van films, waaronder The Last King of Scotland (2006) en The Other Boleyn Girl (2008).
De film werd hoofdzakelijk opgenomen in Kent, Engeland. De meeste belangrijke kastelen en residenties ginds komen voor in de film, alhoewel ze Hever Castle, nochtans de plaats waar de Boleyns woonden, nooit gebruikt hebben. De film werd tevens opgenomen in high definition, waardoor de kijker in staat is om ieder klein detail met een grote precisie te zien.
Bij de release op het grote doek tijdens het Berlin International Film Festival in 2008 werd er niet veel aandacht besteed aan The Other Boleyn Girl. Karin Badt, verslaggeefster op de Berlinale voor The Huffington Post, stelde duidelijk dat "the consensus at Berlin was not to bother watching Justin Chadwick's The Other Boleyn Girl" (Huffington Post, 19 februari 2008). Toch werd de film een succes aan de kassa. De opgehaalde recette bedroeg immers het dubbele van het geïnvesteerde budget. De prent werd genomineerd voor een AFI International Award, een IFTA Award en een Teen Choice Award, maar kon geen enkele nominatie verzilveren. Ook voor de grote prijzen, zoals de Oscars of de BAFTA Awards, werd de film te licht bevonden.
Wanneer we de recensies over The Other Boleyn Girl erop nalezen, merken we dat de film over het algemeen eerder lauw werd onthaald. De gemiddelde scores varieerden tussen de 5 en de 7 op 10. Men gaf daarbij twee duidelijke punten van kritiek. Het eerste punt was het hoge soapgehalte van de film. Belangrijke geschiedkundige daden, zoals de nietigverklaring van het huwelijk van Henry VIII en vooral de afscheuring van de Katholieke Kerk, zijn slechts voetnoten in de film. De rivaliteit tussen de twee zussen, maar ook tussen Anne Boleyn en haar andere rivales (Catherina van Aragon, Jane Seymour) en de strijd om een plaats in het bed van de koning worden daarentegen dik in de verf gezet. Te dik, vonden de meesten. De reacties van o.a. Sukhdev Sandu en Peter Bradshaw spraken boekdelen. Sandu poneerde: "But for the most part this is history as soap opera" (The Daily Telegraph, 7 maart 2008). Peter Bradshaw stelde: "This soapy story becomes, outrageously, more important than anything else: Henry's break with Rome is hardly more than a footnote or afterthought in the hissy-fit world of Tudor shagging. It is ridiculous" (The Guardian, 7 maart 2008). Bovendien werd de film later dat jaar enigszins overschaduwd door The Duchess, een gelijkaardige kostuumfilm die veel positiever werd ontvangen.
Het tweede punt van kritiek had betrekking op het script. De film was gebaseerd op de roman van Philippa Gregory (eveneens The Other Boleyn Girl getiteld). Velen meenden echter dat de producenten teveel scènes hadden geschrapt of naar eigen goeddunken hadden veranderd. De criticasters stelden hiermee de claim van de producenten dat de film trouw blijft aan het boek, aan de kaak.
Tot slot lijkt het erop dat er bij de recensenten en de toeschouwers - op het moment dat The Other Boleyn Girl in de zalen verscheen - een zekere ‘kostuummoeheid’ heerste. Terwijl films als Elizabeth: The Golden Age (2007) en vooral Marie Antoinette (2006) nog grote complimenten kregen omwille van hun prachtige en geloofwaardige kostuums, werd er in de meeste recensies over The Other Boleyn Girl amper melding gemaakt van de kledij. De kostuums maakten minder indruk op de kijkers, omdat zij er reeds vertrouwd mee waren. Een soort déjà-vu gevoel heerste en dat was een gemiste kans voor deze rijk gekostumeerde film.
Een groot applaus kwam er wel voor Natalie Portman en Scarlett Johansson, die volgens de meeste critici de film recht hielden. Ook al vond Lou Lumenick van The New York Post dat "neither Johansson nor Portman are especially convincing as 16th-century Brits (who each throw many hissy fits) in The Other Boleyn Girl" (The new York Post, 29 februari 2008). Hij stond echter vrijwel alleen met deze kritiek. De meeste andere recensenten vonden hun vertolkingen net verbluffend. Zo meende Mick LaSalle van The San Francisco Chronicle: "Portman's performance, which shows a range and depth unlike anything she's done before, the No. 1 element that tips The Other Boleyn Girl in the direction of a recommendation" (The San Francisco Chronicle, 29 februari 2008). William Arnold van Seattle Pi schreef dan weer dat beide actrices "display here an amazing depth, breadth, stature and chemistry with one other that makes the movie come alive" (Seattle Pi, 28 februari 2008). Over Eric Bana, tot slot, merkten velen op dat hij met een groot gemak op de troon zat.
Kortom, de meesten waren het er over eens dat het script een groot potentieel had, maar dat het rijke en fascinerende verhaal zich nooit helemaal heeft ontpopt. De enige echte verdienste van Chadwick en Morgan was dat ze het onderbelichte verhaal van Mary Boleyn hebben getransfereerd van de roman van Gregory naar het grote doek. Zo bereikte het verhaal een ruimer publiek. De film oversteeg echter op geen enkel moment het seksueel getinte gepingpong (met overigens zeer brave seksscènes) tussen de hoofdrolspelers en slaagde er evenmin in de kijker te blijven boeien. Het is dankzij de uitmuntende prestaties van Bana, Johansson en vooral Portman dat de film toch recht bleef en dat de prent op financieel vlak een bescheiden succes werd.
De film draait hoofdzakelijk rond de driehoeksrelatie tussen de twee zussen Boleyn en de koning en gaat amper dieper in op de historische achtergrond. De belangrijke gebeurtenissen die het gezicht van Engeland hebben veranderd, worden hoogstens vermeld. Toch kunnen we verschillende filmfragmenten uit deze film voor het onderwijs gebruiken om wat meer duiding te geven rond de huwelijkspolitiek, het hofleven en het belang van een zoon in de adellijke kringen van het 16de eeuwse Engeland. Daarnaast kan de film ook worden gebruikt om het rechtssysteem in die periode te illustreren of om aan historische kritiek te doen.
Concreet gaat het om volgende fragmenten:
1. Huwelijkspolitiek
2. Het hofleven
3. Het belang van een mannelijke troonsopvolger
4. De rechtbank in de 16de eeuw
Aangezien de film is gebaseerd op historische feiten, zijn deze ook weerspiegeld in de film. De belangrijkste historische gebeurtenissen zijn evenwel herleid tot voetnoten in de film. Desalniettemin zijn er fragmenten in de film waarin deze gebeurtenissen worden beschreven. Ook kunnen we enige historische kritiek toepassen op de historische feiten die in de film zijn veranderd ten voordele van de dramatiek.
5. Historische kritiek
6. De fundamentele historische gebeurtenissen als voetnoten
De film wordt gekaderd in het Engelse hofleven tijdens de heerschappij van Henry VIII. In 1509 volgde deze zijn vader, Henry VII, op en werd koning van Engeland. Henry VIII zou uitgroeien tot een krachtige koning en zou belangrijke (religieuze) hervormingen in het land doorvoeren.
Tijdens het eerste decennium van de heerschappij van Henry VIII was het vooral kardinaal Thomas Wolsey die de plak zwaaide. Hij had een grote invloed op de koning. Zo is iedereen het erover eens dat het Wolsey was die de wisselende alliantie met het Heilig Roomse Rijk en Frankrijk heeft bewerkstelligd. Nu eens was Engeland met Frankrijk geallieerd, dan weer met het Heilig Roomse Rijk. Engeland voerde oorlogen tegen beide landen, zonder grote gevolgen. De kardinaal speelde ook een belangrijke rol in de periode dat Anne Boleyn haar opgang maakte aan het hof.
De koning trouwde na zijn kroning met de weduwe van zijn oudere broer, Catherina van Aragon, om het bondgenootschap tussen Spanje en Engeland staande te houden. De hoofdtaak van de koningin bestond erin de koning een mannelijke erfgenaam te schenken. In 1511 baarde ze een zoon, maar die stierf al na een paar weken. In 1516 slaagde ze er wel in om de koning een kind te geven dat de kinderjaren zou overleven. Helaas was het een meisje: Mary. Een mannelijke erfgenaam kreeg de koning niet van Catharina. Bijgevolg zocht Henry naar alternatieven.
Het wegblijven van een mannelijke erfgenaam maakte de koning steeds onrustiger. Hij had reeds een aantal kinderen verwekt bij maîtresses, waaronder Mary Boleyn, toen hij plots in de ban raakte van Anne Boleyn. Zij sloeg zijn versierpogingen af en stelde dat ze enkel met hem het bed zou delen als ze tot koningin zou worden benoemd. Dit fascineerde de koning en hij zag hierin een kans om van zijn mislukt huwelijk met Catherina van Aragon af te raken. Thomas Wolsey slaagde er echter niet in om bij de paus een annulering van het huwelijk te bepleiten. De kardinaal viel zo in diskrediet en stierf niet lang daarna onder huisarrest. De koning rook een buitengewone kans om zich te ontdoen van de bemoeienissen van de Katholieke Kerk en, met de steun van de talrijke groep Engelse protestanten, scheurde hij zich af van het gezag van de paus. Hij stelde zichzelf aan het hoofd van de Kerk: de Anglicaanse Kerk was geboren. Henry VIII annuleerde zijn huwelijk met Catherina van Aragon en trouwde met Anne Boleyn. Deze afscheuring is een van de belangrijkste gebeurtenissen in de Engelse geschiedenis en kende grote gevolgen.
Toen duidelijk werd dat Anne Boleyn er ook niet in slaagde om een mannelijke erfgenaam op de wereld te zetten (enkel een dochter: Elizabeth), raakte de koning haar onvermogen en haar bemoeienissen beu. Hij beschuldigde haar van overspel en verraad. Samen met haar broer en vier anderen werd ze onthoofd.
Henry VIII trouwde in totaal zes keer. Na zijn dood ging de kroon over op zijn enige zoon, Edward. Edward was een kind uit het huwelijk met Henry's derde vrouw, Jane Seymour. Edward VI stierf echter al op jonge leeftijd. Het was Mary, de dochter van Henry VIII en Catherina van Aragon, die vervolgens de troon besteeg. Queen Mary (of Bloody Mary zoals ze in de volksmond werd genoemd) regeerde vijf jaar over Engeland, tot ze stierf. Haar opvolgster was Elizabeth, de dochter van Henry VIII en Anne Boleyn, die het rijk bijna 45 jaar lang bestuurde.
Bernard (G.W.). The kings reformation: Henry VIII and the remaking of the English Church. New Haven, Yale University Press, 2005.
Gregory (P.). The Other Boleyn Girl. New York, Touchstone, 2001.
www.imdb.com/title/tt0467200/
www.huffingtonpost.com
www.guardian.co.uk/film/2008
www.nypost.com/p/entertainment/movies
www.telegraph.co.uk/culture/film/filmreviews
http://en.wikipedia.org/wiki/The_Other_Boleyn_Girl_(2008_film)
www.kutsite.com/recensie/the-other-boleyn-girl
Om de gerelateerde filmfragmenten te kunnen bekijken, dient u zich eerst aan te melden. U kan inloggen via de link onderaan deze pagina.