Lokale oorlogsgeschiedenis en de herdenking van de Eerste Wereldoorlog
De honderdste verjaardag van de Eerste Wereldoorlog ging niet onopgemerkt voorbij. Tientallen steden en gemeenten maakten zich klaar om hun oorlogsverleden uit te pluizen en te presenteren. Maar wat viel er eigenlijk te herdenken? Hoe vertalen we dit verleden naar projecten voor een breed publiek, zonder te vervallen in “herdenkingsgeweld”? Dit project publieksgeschiedenis wilde inspelen op een reële nood in het praktijkveld door enerzijds enkele antwoorden te geven, maar ook door vragen op te roepen.
14-18 van dichtbij. Inspiratiegids voor lokale projecten over de Grote Oorlog (gratis verkrijgbaar)
De inspiratiegids '14-18 van dichtbij' is geen klassiek geschiedenisboek over bezet België, maar nodigt de lezer uit om zelf creatief aan de slag te gaan met het lokale oorlogsverleden. Het brengt prikkelende vragen en methodes van de academische geschiedschrijving naar het brede publiek. Zo kunnen cultuurbeleidscoördinatoren, leerkrachten, erfgoedwerkers en al wie geïnteresseerd is in het vaak exotische lokale verleden, zelfstandig het traject afleggen van idee naar tentoonstelling, van archiefvondst naar toeristische wandelroute.
De handleiding heeft drie functies:
1. Enkele inhoudelijk ankerpunten die het oorlogsverhaal opfrissen. Het was niet de bedoeling om inleidingen op “de” Eerste Wereldoorlog dunnetjes over te doen. Wel zijn er in de laatste jaren vernieuwingen geweest in de internationale geschiedschrijving die ook verrijkend kunnen zijn voor België. De klemtoon lag op de meerstemmigheid van het verleden; er zijn steeds verschillende, soms conflicterende oorlogsverhalen te rapen.
2. Een methode aanreiken om de beschikbare bronnen te lezen. Of ze nu gemaakt zijn van papier, geschreven met het fototoestel of opgebouwd uit steen, elke oorlogsgetuige heeft zijn eigen mogelijkheden en beperkingen. Veel bronnen uit bezet België zijn bovendien onderbenut gebleven. Dit gedeelte geeft voorbeelden van de belangrijkste bronnen en combineert ze met een rondje broodnodige historische kritiek. Ook worden de belangrijkste werkinstrumenten (gespecialiseerde encyclopedieën, databanken en archiefgidsen) voorgesteld.
3. Wat komt er allemaal kijken bij de publieksvertaling naar een lokaal project? 14-18 werd herdacht via tentoonstellingen, fotoboeken, toneelstukken, wandelroutes en nog vele andere media. Met een aantal best practices en inzichten over vredeseducatie wordt de lezer uitgenodigd om zelf een kwalitatief project op te zetten.
De inspiratiegids is gratis te downloaden via het vredesinstituut.
Organisatie
Het project werd gefinancierd door het Vlaams Instituut voor Vrede en Geweldpreventie en uitgevoerd door het Instituut voor Publieksgeschiedenis van de Universiteit Gent. Antoon Vrints was promotor. Giselle Nath stond als wetenschappelijk medewerker in voor de praktische en inhoudelijke uitwerking, in samenwerking met Maarten Van Alstein van het Instituut voor Vrede en Geweldpreventie. Op 6 november 2012 werd het resultaat voorgesteld aan pers en publiek.
Looptijd: januari - september 2014