Wat bieden wij?
Als stagiair kom je terecht in het team Landschap van Onroerend Erfgoed in Brussel. Dit team is multidisciplinair samengesteld met mensen met een achtergrond in de geschiedenis, geografie, bio-ingenieurswetenschappen, tuin- en landschapsarchitectuur, archeologie. Een historicus begeleidt je bij je stage.
Wie zoeken wij?
Studenten die zich inhoudelijk interesseren voor cultuurhistorische landschappen en landschappelijk erfgoed en onderzoeksresultaten kunnen vertalen naar ‘eindproducten’ voor een breed publiek. De stageonderwerpen bieden een gamma aan van het hertalen van onderzoeksresultaten in vlot geschreven teksten, tot de ontwikkeling van een nieuw product. Je komt in een team terecht, maar vooral moet je zelfstandig een onderwerp kunnen aanpakken en een opdracht kunnen afwerken. Je begeleider geeft de richting aan, een duwtje in de rug als het nodig is, ondersteunt. Je krijgt zelf de ruimte en de vrijheid om de opdracht vorm te geven. Je bent creatief en kan goede ideeën ook in daden omzetten. Afhankelijk van het onderwerp zal er meer of minder buitenwerk in zitten, maar terreinwerk hoort sowieso bij de opdracht.
Voor de kennismaking en het afsluiten van de stage werk je in Brussel. Tussendoor zit je vaak op terrein. Werken op verplaatsing, op kot of thuis horen bij de stageplaats. Kennis van GIS is een pluspunt.
Stageopdracht 1
Stage: Erfgoed buiten!
Doelstelling: Onderzoek en hertalen van onderzoeksresultaten voor het publiek
Een gebied inventariseren, bij voorkeur samen met een of meerdere lokale organisaties, kenners van het gebied of van zijn historiek, met de nodige aandacht voor het landschappelijk erfgoed. Dat kunnen kleine landschapselementen zijn, zoals houtkanten, vlechtheggen, bomenrijen, scheidingswallen, drinkpoelen, monumentale bomen; maar ook ontginningspatronen, nederzettingsstructuren (bv. straatdorpen op de rand van een beekvallei), oude (handels)wegen, landgebruik in relatie tot de bodem, reliëf, water; molenlandschappen, inplanting van kasteeldomeinen. Kortom, diverse vormen van historisch gebruik van het landschap door de mens en vooral de restanten daarvan in het actuele landschap zijn de items waarop je focust. Hoe maakte de mens in het verleden gebruik van dat landschap, hoe richtte hij het in, hoe zette hij het naar zijn hand en wat blijft daar nog van over? Kortom, je leert de historische landschapskenmerken van een gebied lezen.
Het gebied kiezen we in samenspraak tussen stagiair en stagebegeleider van Onroerend Erfgoed. Je vertrekt van een bestaande korte omschrijving en afbakening. Dat gebied onderzoek je aan de hand van literatuur, archief, kaartmateriaal, mondelinge getuigenissen, al dan niet opgetekende verhalen. Als stagiair maak je kennis met de methodiek van terreininventarisaties: desktopvoorbereiding met behulp van historisch kaartmateriaal en dan het terrein op. Wie GIS kent, heeft hier een voorsprong, maar alternatieven zijn Geopunt van Informatie Vlaanderen of de Databank Ondergrond Vlaanderen waar verschillende kaarten, datalagen, luchtfoto’s enz. met elkaar kunnen worden gecombineerd.
Waar je concreet naartoe werkt, is een bevattelijke, vlot geschreven synthese van jouw onderzoeksresultaten voor een breed publiek. Als dat aangewezen is, kunnen daar deelteksten van aparte landschapselementen aan voorafgaan. Je resultaten komen uiteindelijk in de Landschapsatlas terecht.
Voorkeur gaat uit naar iemand die een band heeft met een lokaal ingebedde organisatie of kenners van een gebied.
Stageopdracht 2
Masterstage: Tijdreizen langs oude wegen (1 of 2 personen)
Doelstelling: Het doel van deze stage is het ontwikkelen van een nieuw ‘product’ dat onroerend erfgoed met immaterieel erfgoed verbindt en potentieel een groot publiek kan aanspreken
Wat onderzoek je? De historiek en landschapsbeeld van een weg en omgeving. Een weg kan een scheiding zijn als het een landschap in twee moeilijk overbrugbare gebieden indeelt (bv. spoorweg, kanaal), maar vormt op zich ook een verbinding door steden of dorpen of gebieden met elkaar te laten connecteren. Concreet gaan we in deze stage op zoek naar een historische route, die we reconstrueren door gebruik te maken van nog bestaande historische tracés. Deze weg zal dan de drager vormen langs waar verhalen en erfgoed bekend gemaakt wordt: welk erfgoed en welke erfgoedverhalen kom je onderweg tegen, welke cultuurhistorische landschappen of landschapsovergangen zie je langs je pad verschijnen, wat maakt ze karakteristiek, wat zijn opvallende toponiemen (waar een verhaal aan vasthangt) en wat betekenen ze… Maar ook de weg zelf kan het onderwerp van een verhaal vormen. Onderweg gaat de onderzoeker een relatie aan met de omgeving door verhalen over erfgoed in de breedste betekenis naar boven te brengen. De weg dus als snoer van verhalen.
Werkwijze: Kies een tracé over middellange afstand (bv. weg van stad X naar stad Y). Maak een snelle screening voor een realistisch tracé. Je mag ook oude wegtracés met elkaar combineren. Heb daarbij ook aandacht voor erfgoed op of langs de route. In functie van de (verwachte) aanwezigheid van erfgoed mag je de route aanpassen.
“Een weg, of dat nu een land-, een spoor- of een waterweg is, is duidelijk in het landschap gedefinieerd. Waar dat laatste niet het geval is, bijvoorbeeld bij karrensporen op de heide of bij verbindingen over zee, spreken we van een route. Bij een weg krijgen we een concreet beeld van het landschap voor ogen, bij een route denken we meer aan een begin- en een eindpunt.” (Koen & Renes 2003: 25) Routes kunnen we dus beschouwen als trajecten, die weliswaar een vast begin- en eindpunt bezitten, maar zich voor het overige vooral kenmerken door een los tracé en/of samengesteld zijn uit meerdere wegen.”
Achtergrond: Robert McFarlane ‘Oude wegen’, Studie Trage Wegen
Bron: Atlas der Buurtwegen (1841) een historisch-topografische kaarten
Lokale bronnen zijn belangrijk, zowel orale als schriftelijke.
Resultaat: route, die je minstens virtueel hebt afgestapt, gedeeltelijk ook reëel. + onderbouwde verhalen en foto’s van erfgoed onderweg
Geïnteresseerd?
Ons kantoor ligt op enkele minuten loopafstand van het Brussel-Noord-station