Videogames in een museum zijn vet én leerrijk. Of dat is toch het uitgangspunt van het Gallo-Romeins museum in Tongeren dat in samenwerking met het Expertisecentrum voor Digitale Media (EDM) van de UHasselt een PDA-applicatie ontwierp om jongeren tussen 12 en 14 jaar interactief rond te leiden. Twee studenten publieksgeschiedenis deden de test en geven hun mening.
A Social Network
Een eerste opvallend punt aan de game is de sociale opzet ervan: kinderen moeten echt in groep werken om de opdrachten tot een goed einde te brengen. Iets dat ook Jolien Schroyen, verbonden aan het EDM, benadrukte bij de infosessie: “Een tentoonstelling bezoeken doe je meestal niet alleen, en dat vergeten musea bij de papieren en mobiele gidsen nogal vaak.”
Maar wat dan met de praktische kant van de zaak? Want spelende groepjes een museum laten doorlopen levert potentieel een bottleneck op als iedereen op hetzelfde moment met het spel van start wil gaan. Daaraan werd verholpen door het gebruik van netwerktechnologie. Naarmate de kinderen bepaalde voorwerpen naderen start er een specifiek spel, waardoor ze het museum in een willekeurige volgorde kunnen doorlopen.
Grote lijnen, grote games
Voorts zijn het vooral enkele hoofdlijnen die in het spel aan bod komen. Het gaat bijvoor-beeld maar zeer beknopt in op de tijd van de jagers-verzamelaars, en op de basiskenmerken van de landbouw. Echt véél
informatie vind je er dus niet in terug, wat van het spel vooral een aandachtstrekker maakt. Wel zijn er in het museum nog tal van andere objecten en interactieve schermen – en daar is de applicatie natuurlijk ook op afgestemd.
De makers hebben de game dus vooral opgevat als een echt spel, en niet als een verpakte geschiedenisles. Vandaar ook een kanttekening bij de eerste opdracht over jagers-verzamelaars: die is vooral beknopt om de jongeren te laten wennen aan het toestel.
Funny games
Ook de sterke komische noot in de game valt op. Zo kan je je avatar, die je in het begin zelf moet aanmaken, voorzien van enkele gekke kapsels, een Harry Potter-brilletje en een trendy t-shirt. En zelfs de tijdslijn in de game hebben de makers niet al te ernstig genomen, met o.a. enkele drollen, een ontmoeting met Jezus himself en een sms-nummer van een seks-lijn tussen de prehistorische muurschilderingen. Het verhoogt het spelgehalte aanzienlijk, met een grotere effectiviteit van de gebrachte boodschap tot gevolg.
Toch is die verhouding tussen play en kennis volgens ons het grootste spanningsveld bij het spel. Want hoe meer een jongere in de game opgaat, hoe minder oog hij heeft voor de rest van het museum – iets wat wij aan den lijve ondervonden. Bij het eerste spel over de jagers-verzamelaars bijvoorbeeld ging onze aandacht vooral naar de behendigheidstest (waarbij we een hert moesten proberen raken) en vrijwel niet naar de voorwerpen. En de oproep om na afloop van een spel nog eens rond te kijken in de zaal sloegen we meermaals in de wind, gewoon omdat dat effectief kon.
Digital (Roman) Invasion
Bij de applicatie is, qua kennis, het ene spel dus al beter dan het andere. In de zaal over de Gallo-Romeinse periode bijvoorbeeld moet je met je groepje echt zoeken om de antwoorden te vinden – o.a. over hoe een badhuis eruit zag – én is de inkleding leuk (“Ik heb me al dagen niet meer gewassen, kan je alstublieft een badplaats voor me bouwen?”). De game over de Gallische oorlogen daarentegen, waarin je een hoop Romeinse legionairs moet ontwijken, richt zich dan weer vooral op play, wat niet echt bijdraagt tot bredere inzichten.
Toch lijkt de applicatie al bij al een knappe innovatie. Jongeren tussen 12 en 14 jaar zullen zeker sterk opgaan in de game, en net dat vormt een belangrijk pluspunt voor musea die het vaak moeilijk hebben om de aandacht van de bezoeker vast te houden. Bovendien speelt het Gallo-Romeins museum zo nog sterker in op digitale media, sowieso al een hot item bij deze leeftijdsgroep.
De inhoud mag volgens ons dus wat uitgebreider, maar dat is dan natuurlijk vooral een evenwichtsoefening. En tot slot: Romeinen val ik liever zelf aan in plaats van te ontwijken. Kwestie van de counterfactual history – wij verslaan de Romeinen – ook eens een kans te geven in een educatieve instelling…
Pieter Vanden Heede
masterstudent publieksgeschiedenis
EEN STAP IN DE GOEDE RICHTING
Gamen in het museum is een initiatief van het Gallo-Romeins museum dat gericht is op kinderen tussen 12 en 14 jaar en waarbij ze in groepjes met kleine handcomputers (PDA’s) moeten samenwerken om aan de hand van een historisch computerspel het museum te doorlopen. Is dit de ideale manier om een museum te bezoeken? Wij deden de test.
De game als aandachtstrekker
De game op zich is een interessant medium omdat het nu eenmaal veel aantrekkelijker voor kinderen is dan een gids of een papieren folder. Bij gidsen ben je verplicht hun tempo te volgen, een tempo dat voor kinderen veel te traag ligt. En een papieren folder bevat meestal te veel tekst, wat totaal niet aanspreekt. Een pluspunt aan deze game is het feit dat je direct de aandacht van de kinderen hebt. Dit is echter ook een groot gevaar: kinderen kunnen meer aandacht krijgen voor de game zelf dan voor de inhoud die het aanreikt. Bij de prehistorische sectie was dit het geval: we zochten snel ons antwoord op en gingen dan verder naar de volgende zaal. Dit omdat we al vlug de smaak van het spelletje te pakken hadden gekregen en zo vlug mogelijk wilden verderspelen. Inhoudelijke waarde: nul. Bij de Gallische en Romeinse zaal kwam er hier echter al vlug verbetering in. We moesten beter rondkijken en de teksten in de zaal lezen om de antwoorden op de vragen te vinden, en dus bleef er ook wel wat hangen.
Verwerking van het museum
De mate waarin iets bleef hangen, was afhankelijk van de mate waarin het museum verwerkt zat in de game. Wat opviel, is het feit dat grote delen van het museum niet gebruikt zijn, vooral in de pre-Romeinse gedeeltes. In het prehistorische gedeelte was er maar één stop helemaal achteraan de zaal. Op de weg er naartoe werden we niet aangezet om de collectie rondom ons te bekijken. Bij het Gallische gedeelte waren er al meer stops, maar werd nog steeds een groot deel van de collectie niet belicht. Uiteindelijk hadden we maar 2 à 3 objecten gezien (afhankelijk van de mate waarin we ons team moesten bijstaan). Het Romeinse gedeelte was in dit opzicht het best uitgewerkt. We zijn alle hoeken van de tentoonstelling moeten bezoeken om al onze vragen juist te beantwoorden. En de vragen waren doorgaans ook een stuk moeilijker: om de afbeeldingen te herkennen, moesten we vaak grondig kijken en lezen. Op deze manier blijft dan ook veel meer informatie hangen. De vraag die we ons echter wel kunnen stellen, is of de juiste informatie blijft hangen. In het Gallische deel moesten we bijvoorbeeld tezamen een boerderij bouwen, rekening houdend met de ondergrond en andere omgevingsfactoren. In een museum met zo’n grote collectie, lijkt me dit niet prioritair genoeg om in de game verwerkt te zijn.
Ik had al aangehaald dat het prehistorische deel in vergelijking met de andere twee delen, en dan vooral het Romeinse, minder verwerkt is in de game. Op zich is dat logisch aangezien het museum zich toespitst op Galliërs en Romeinen, maar toch vind ik dat er enorm veel informatie verloren gaat. Ik begrijp dat het niet mogelijk is om alles in het museum in de game te betrekken, maar ik acht het prehistorische deel nog steeds als deel van het museum en ik vind dat het gerust meer kansen in de game zou moeten krijgen.
Is een graduele opbouw wel nodig?
De game heeft een graduele opbouw. Het spelletje bij het prehistorische deel is duidelijk en vereist niet veel denkwerk. Bij het Gallische en Romeinse deel worden de spelletjes al een heel stuk moeilijker. Ik stel me vragen bij deze graduele opbouw die het museum beoogt. Kinderen zijn heus niet dom wanneer het aankomt op games: ze krijgen dingen snel onder de knie. Het “moeilijkste” spel, dat bij de Romeinen, is zeker niet te moeilijk, dus ik zie niet in waarom er een graduele opbouw zou moeten zijn. De instructies zijn er duidelijk: zoek de plek van de foto op en kijk rond om het antwoord op de vraag te vinden. De kinderen zouden gerust vanaf het begin de meer “complexe” game van de Romeinen mogen spelen. Op deze manier kan dan gemakkelijk meer van de collectie belicht worden.
Het sociale aspect
De ontwikkelaars van de game wilden het sociale aspect in de game accentueren. We werden in groepjes ingedeeld en werden geacht elkaar nodig te hebben bij het oplossen van de vragen. In de prehistorische zaal was hier niks van te merken: je kon daar evengoed alleen gamen. In de Gallische zaal was dit al beter uitgewerkt: alle groepsleden kregen verschillende vragen en moesten dus op verschillende plekken op zoek naar antwoorden. Echte samenwerking was desalniettemin ver te zoeken en beperkte zich tot de game: we moesten bijvoorbeeld aan de hand van informatie die
we individueel hadden verzameld, samenwerken om de ideale boerderij te bouwen. Het Romeinse deel is op dit vlak wederom het meest uitgewerkte deel. De groepjes werden als het ware opengebroken en we moesten continu ergens anders in de zaal op zoek naar antwoorden. Uiteindelijk kwam hier (onbedoeld) het echte teamwork naar boven: we spraken constant met elkaar over de verschillende locaties die we moesten vinden en indien iemand al een vraag eerder had beantwoord, werd die info snel doorgegeven.
Conclusie
De game is zeker een stap in de goede richting en sowieso een prachtig initiatief. Het kan echter meer uitgewerkt worden zodat alle delen van het museum in gelijke mate aan bod komen. Voor het sociale aspect zou ik zeker ook verder bouwen op dat wat er bereikt is in het Romeinse deel.
Wim Bekaert
Masterstudent publieksgeschiedenis