Into the Storm

Inhoud

De film Into the Storm is een biografische film over Winston Churchill en zijn ambtstermijn tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Winston Churchill (gespeeld door Brendan Gleeson) zelf en begint op de vooravond van de verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk in juni 1945. De oorlog in Europa is net afgelopen en in afwachting van de verkiezingsuitslag verblijft Winston met zijn vrouw Clemmie in hun nieuwe buitenverblijf in Frankrijk. Aan de hand van flashbacks blikt hij terug op zijn werk als premier van het Verenigd Koninkrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog: zowel zijn tegenslagen als grootste triomfen komen aan bod. Doorheen de film is er ook aandacht voor de moeilijke relatie met zijn vrouw ten gevolge van zijn werk. De film bestrijkt de periode van 1938-1945 en schetst zo één van de zwaarste periodes die het Verenigd Koninkrijk en Europa in hun bestaan meemaakten.

De flashbacks worden chronologisch vertoond. Zo vindt men in deze film het hele verloop van de Tweede Wereldoorlog vanuit het oogpunt van het Verenigd Koninkrijk terug. Het verhaal begint bij het falen van de appeasementpolitiek van Chamberlain. Deze is er niet in geslaagd de opkomende macht van nazi-Duitsland in te dijken. Nadat het Verenigd Koninkrijk en haar bondgenoten de oorlog verklaren aan Duitsland vervangt Churchill Attlee als premier en richt een regering van nationale eenheid op. Een eerste debacle vindt plaats wanneer het Britse leger maar nipt ontsnapt aan de totale vernietiging te Duinkerke. Het Verenigd Koninkrijk is in een hoek gedreven en weet met veel moeite de Slag om Engeland te winnen waarmee de gevreesde invasie vermeden wordt. Een eerste opsteker voor het zwakke Engeland is wanneer het Japanse Keizerrijk Pearl Harbor aanvalt. Hierdoor besluiten de Verenigde Staten zich te mengen in de oorlog. Toch maakt het Verenigd Koninkrijk een nieuwe crisis mee als ze in snel tempo de ene na de andere kolonie verliest in Azië. In deze periode beginnen de lange werkdagen en de stress te wegen op de gezondheid van Churchill die een lichte beroerte krijgt. Tijdens de Conferentie van Teheran voelt Churchill zich voor het eerst aan de kant geschoven door de nieuwe supermachten in wording (de Verenigde Staten en de Sovjetunie). Dit wordt later bevestigd op de Conferentie van Jalta waar Churchill er niet meer in slaagt gehoord te worden. Na D-Day komt de politieke onenigheid in het Verenigd Koninkrijk terug aan bod. Churchill, die enkel geconcentreerd is op het oorlogsgebeuren, wil niet tegemoetkomen aan de burgers die sociale hervormingen eisen nu de oorlog op zijn einde loopt. Attlee en het kabinet van Churchill beginnen hem te zien als een lastpost die zijn nut bewezen heeft. De conservatieve partij van Churchill verliest de verkiezingen tegen de (sociaal) hervormende labour partij van Attlee. Churchill biedt zijn ontslag aan bij de koning en maakt plaats voor zijn opvolger. Op het einde van de film wordt Churchill, ondanks zijn verkiezingsnederlaag, door de toeschouwers van een theatervoorstelling onthaald op een denderend applaus voor zijn premierschap tijdens de moeilijkste periode die het land ooit heeft doorgemaakt. 

Productie

Into the Storm is gebaseerd op historische gebeurtenissen. Het filmscript werd geschreven door Hugh Whitemore, een gerenommeerde Engelse film- en toneelscriptschrijver. 

Thaddeus ‘O Sullivan regisseerde de prent. Hij werd gevraagd voor deze job door HBO, dat onder de indruk was van zijn recente werk Island at War (2004). Island at War handelt overigens ook over de Tweede Wereldoorlog, meer bepaald over de Duitse bezetting van de kanaal-eilanden.

Als hoofd Executive Producer koos men voor Ridley Scott die eerder al producer was van The Gathering Storm (2002). Deze film vertelt het leven van Churchill tussen 1934-1939. Omdat men Into The Storm als een soort vervolg zag op deze prent, was de keuze voor Ridley Scott snel gemaakt.

De film werd grotendeels gefinancierd door HBO & BBC en werd quasi volledig in Engeland gedraaid. Lancaster House, in St. James – Londen, deed dienst als set voor de scènes die zich in Buckingham Palace afspelen. Dit was trouwens ook het geval in The King’s Speech (2010), National Treasure (2007) en andere speelfilms. Het Orchardleigh Estate, in Somerset – Frome, werd gebruikt als Churchills woning waarin hij - doorheen de film - verschillende militaire leiders ontvangt voor stafbesprekingen. Verder werden alle binnenscènes gefilmd op sets in de Pinewood Studios, in Iver Heath – Buckinghamshire. Bepaalde buitenscènes, zoals het bezoek aan de kustverdediging, filmde men vermoedelijk op locatie aan de kliffen van Dover.

Brendan Gleeson vertolkte de rol van Churchill. Hij werd voor deze rol gekozen omwille van zijn voorkomen en de gelauwerde acteerprestatie die hij neerzette in de film In Bruges (2008). Deze film had hem immers nominaties voor o.m. de Golden Globe en de BAFTA Award opgeleverd.

Receptie

De recensies met betrekking tot Into the Storm waren over het algemeen vrij positief. Zo noemde criticus Tom Shales van The Washington Post de film “…an absolute must for amateur and professional historians alike; its re-creations of major and minor moments from an earth-shaking era are compellingly entertaining. It's a production both important and charming, a chance to see Churchill portrayed as legendary and yet believably, endearingly human”. Mary McNamara van The Washington Times stelde dat “If Into the Storm is, at times, overly simplistic (and the ending pure Hollywood), the issues it raises about the nature and cost of great leadership, about the unpredictable nature of war, are not”.

Niettemin werd de prent, net zoals zijn voorganger The Gathering Storm (2002), beter ontvangen in de Verenigde Staten dan in het Verenigd Koninkrijk. De Engelse pers had vooral kritiek op het personage van Winston Churchill. Zo stelde Tim Walker van The Independent: “Into the Storm, the story of Churchill's Second World War, should really have been called "Into the Storm, Through the Storm and Out the Other Side of the Storm", compressing as it did five years of total war into an hour-and-a-half of television drama. Another fine joint commission by the BBC and HBO, it was a reminder that the man once voted the greatest of all Britons was indeed a born war leader – as well as a ruthless, reactionary old drunk who'd readily bomb an ally's fleet or a city full of innocents for tactical advantage; that he despised the notion of a welfare state; and, most egregiously of all, talked over the best bits of classic movies.”

Wel waren de meeste critici lovend over de acteerprestatie van Brendan Gleeson in de rol van Churchill. Een rol, die hij perfect vertolkte en waarin hij inhoud gaf aan een persoon die naar de buitenwereld toe meestal werd voorgesteld als een stereotiepe karikatuur van zichzelf. Voor deze rol werd Gleeson meerdere keren genomineerd waaronder voor een Golden Globe en Emmy Award voor beste hoofdpersonage in een miniserie of televisiefilm.

Onderwijs

Into the Storm is een biografische film over het leven van Winston Churchill. De Tweede Wereldoorlog vormt hierin een belangrijke gebeurtenis. De film vereist een zekere historische voorkennis van de kijker, waardoor de prent niet door iedereen even makkelijk kan worden gevolgd.

In de verschillende leerplannen neemt de Tweede Wereldoorlog een tamelijk grote plaats in binnen het curriculum geschiedenis. Toch is de inhoud van deze lessen niet strak afgebakend en kan de lesgever gemakkelijk extra aandacht besteden aan ‘themalessen’ over bepaalde onderwerpen. Voorbeelden hiervan zijn: de leiders van de belangrijkste landen en hun persoonlijke invloed op beslissingen, de invloed van speeches, etc. De film kan daarbij als illustratiemateriaal worden aangewend of als bronnenmateriaal worden gebruikt voor meer interactieve oefeningen. Hieronder volgen alvast enkele scènes die bruikbaar zijn voor het gebruik in de klas:

• 1:18-6:40: Ontslag van Chamberlain en de vorming van een regering van nationale eenheid
  • Deze scene licht de problemen toe van de regering Chamberlain: haar onvermogen om de oorlog in goede banen te leiden zorgt er voor dat men haar afzet. Een nieuwe regering van nationale unie wordt gevormd waarbij leden van alle partijen hun meningsverschillen aan de kant zetten ten goede van het land. Dit wordt geïllustreerd door het maken van de groepsfoto van de nieuwe regering. In plaats van de traditionele foto waar de leden van de partijen bij elkaar staan laat Churchill verschillende aartsvijanden naast elkaar plaatsnemen om zo een beeld van eenheid te geven naar de bevolking toe. Tevens ziet men hoe het ambt van premier met dat van ‘First Lord of the Admirality’ gecombineerd wordt in het persoon van Churchill.

• 6:40-17:48: Duinkerke
  • Groot-Brittannië maakt haar eerste grote crisis door. Het Britse Expeditieleger is volledig omsingeld in Frankrijk en dreigt vernietigd te worden. Het Duitse leger is op het hoogtepunt van zijn macht en lijkt onoverwinnelijk. Zelfs een invasie van Engeland lijkt niet onrealistisch en de kans is klein dat Engeland kan standhouden.
  • Pas op het laatste moment kan het Britse leger geëvacueerd worden uit Duinkerke en zo wordt de totale overwinning van Duitsland in West-Europa op het nippertje afgewend.
  • Er wordt ook getoond hoe Churchill twee speeches liet opstellen: één voor het geval dat het Engelse leger vernietigd werd en één voor het geval dat de evacuatie zou slagen.

• 17:49-20:20: ‘We shall fight on the beaches’
  • Hier brengt Churchill het beroemde excerpt van zijn beroemde ‘We shall fight on the beaches’ -speech aan het Britse Lagerhuis en de bevolking. De defaitistische houding die de Engelse regering had tijdens het Duinkerke-debacle wordt hierin omgebogen tot een houding van verzet tegen de Duitse agressie, tot het bittere einde.

• 22:30-35:23: De Slag om Engeland en toenadering tot de VS
  • Men vreest nog steeds voor een invasie door Duitsland en bereidt zich voor op Duitse bombardementen.
  • Tijdens deze periode zoekt Engeland voor het eerst directe toenadering tot de Verenigde Staten in een poging deze te laten toe te treden tot de oorlog aan de zijde van het Verenigd Koninkrijk.

• 38:30-44:50: Pearl Harbor en bondgenootschap VS-VK
  • Het Keizerrijk van Japan valt de Verenigde Staten aan. De VS komen zo aan de zijde van Engeland te staan in de Tweede Wereldoorlog. Een nieuwe bondgenoot die men dringend nodig had. De strategie om voorrang te geven aan de oorlog tegen Duitsland wordt hier al vastgelegd.

• 49:53-59:22: Val van Singapore, tanende populariteit, Atlantische Oorlog en bombardementen op Duitsland.
  • Nadat Singapore wordt veroverd door Japanse troepen begint het koloniale rijk van GB in Azië af te brokkelen. Hierdoor begint de populariteit van Churchill binnen de regering snel te dalen. Hij probeert zelfs zijn ontslag in te dienen. Dit wordt door de koning afgewezen met als doel de nationale eenheid te bewaren.
  • Ondanks de toetreding van de Verenigde Staten aan de oorlog dreigt Engeland nog steeds economisch uitgehongerd te worden. Duitse U-boten blijven scheepvaartroutes tussen het VK en de VS succesvol aanvallen waardoor een tekort aan grondstoffen en voedsel dreigt.
  • In de laatste scene wordt ook met ‘bomber Harris’ overlegd hoe men Duitsland in de toekomst gaat aanvallen: systematische nachtbombardementen op Duitse steden met de burgerbevolking als doel.

• 59:23-01:03:25: Conferentie van Teheran
  • Tijdens de conferentie van Teheran voelt Churchill zich voor het eerste aan de kant geschoven door de nieuwe supermachten in wording (de Verenigde Staten en de Sovjetunie). Door haar geringer wordend aandeel in de oorlog en door het verlies van vele kolonies in Aziëwordt GB door de nieuwe supermachten niet langer als een gelijkwaardige gesprekspartner beschouwd.

• 01:12:50-01:15:00: Bombardement van Dresden
  • De vernietigende gevolgen van de bombardementen op burgerdoelen worden getoond. Ook is te zien hoe Churchill voor het eerst (menselijk) afkerige gevoelens toont tegen de nieuwe soort oorlog die men voert.

• 01:15:00-01:16:09: Einde van de oorlog in zicht – sociale hervormingen gewenst
  • Met het einde van de oorlog in zicht stelt het Britse kabinet sociale veranderingen voor, zoals gewenst door de bevolking, maar Churchill heeft hier geen oor naar.

• 01:18:00-01:26:00: Verkiezingen in GB van juni 1945
  • Churchills rol als oorlogspremier is uitgespeeld en het Engelse volk wil (sociale) verandering. Churchill is echter oerconservatief en schoffeert alles en iedereen die verandering wil. Deze houding wordt tijdens de verkiezingen afgestraft en Attlee wordt de nieuwe premier.

Historiografie

Tijdens de conferentie van München bereikte de appeasementpolitiek van de premier van het Verenigd Koninkrijk, Neville Chamberlain, zijn hoogtepunt. Het Verenigd Koninkrijk was van mening dat oorlog met Duitsland ten alle koste vermeden diende te worden en deed hiervoor verregaande toegevingen aan Hitler. Een eerste slachtoffer van deze appeasementpolitiek was Tsjecho-Slowakije dat in september 1938 geannexeerd werd door Duitsland. Om een oorlog te vermijden grepen het VK en haar bondgenoten niet in. Deze appeasementpolitiek werd niet gesteund door iedereen binnen de conservatieve partij en Churchill uitte zich als een van de voornaamste tegenstanders hiervan.

Het onvermogen van Chamberlain om een oorlog te vermijden zorgde er voor dat Engeland vanaf 3 september 1939 in oorlog was met Duitsland. Tegen mei 1940 leidde dit slechte bestuur tot het Noorse Debat/Narvik debat in het Britse Lagerhuis. Zowel leden van de oppositie als van zijn eigen partij uitten de kritiek dat de regering van Chamberlain niet in staat was om het land te leiden in deze staat van oorlog. Dit leidde tot de vorming van een nieuwe regering van nationale eenheid onder leiding van Winston Churchill.

Een eerste debacle waarmee Churchill geconfronteerd werd in zijn nieuwe ambt was de bijna-vernietiging door omsingeling van het Britse Expeditieleger in Frankrijk. Het Duitse leger had het Britse Expeditieleger, dat het gevaar liep in de zee gedreven te worden, afgesneden van haar Franse bondgenoten. Met man en macht probeerde men het Britse leger te evacueren uit Duinkerke. Dit kon enkel omdat het Duitse leger, onder bevel van Hitler, net voor Duinkerken gestopt was op te rukken in de hoop vrede te kunnen sluiten. Indien het Britse leger hier was vernietigd, zou het onmogelijk zijn geweest zich te beschermen tegen een Duitse invasie en zou men vrede moeten hebben sluiten.

Tijdens de daaropvolgende Slag om Engeland werd de Britse moraal sterk op de proef gesteld. De Duitse luchtmacht bombardeerde Engelse steden en trachtte luchtoverwicht te bekomen ter voorbereiding van een invasie. In deze periode gaf Churchill zijn beroemde “We shall fight on the beaches”-speech in het Engelse Lagerhuis.

Nadat het VK de Slag om Engeland had gewonnen, leek men voor het eerst relatief veilig. Men had echter nog steeds geen uitzicht op een overwinning in de oorlog. In het Oosten begon op 22 juni 1941 Operatie Barbarossa en het Duitse leger leek hier onoverwinnelijk.

Op 7 december 1941 werd Pearl Harbor aangevallen door het Japanse Keizerrijk. Het Verenigd Koninkrijk sloot zich onmiddellijk aan bij de Verenigde Staten. Op zijn beurt verklaarde Duitsland de oorlog aan de Verenigde Staten. Door het toetreden van de Verenigde Staten aan de oorlog kreeg Engeland voor het eerst zicht op een mogelijke overwinning. Toch verloor Engeland veel van haar koloniale bezittingen in Azië aan Japan in de eerste maanden van de oorlog daar.

Na de Slag om Stalingrad (deze eindigde op februari 1943) was het duidelijk voor de Geallieerden dat het tij van de oorlog gekeerd was in hun voordeel. Tijdens de Conferentie van Teheran (28 november-1 december 1943) kwamen de leiders (Churchill, Roosevelt en Stalin) van de voornaamste geallieerde landen bij elkaar. Zo besprak men onder andere het openen van een nieuw front in het Westen (Operation Overlord) ter ondersteuning van de Sovjetunie – dat op zijn beurt beloofde na het verslaan van Duitsland de oorlog aan Japan te verklaren. Deze conferentie toonde ook voor het eerst de slechter wordende positie van het Verenigd Koninkrijk om te onderhandelen in de wereldpolitiek. De Verenigde Staten en de Sovjetunie profileerden zich daarentegen als nieuwe opkomende wereldmachten.

Tegen februari 1945 stond het vast dat Duitsland zo goed als verslagen was. Sinds D-Day waren haast alle landen in West-Europa bevrijd en in het Oosten waren Sovjetlegers reeds doorgestoten tot West-Pruisen. Berlijn was bijna in zicht.

Op de Conferentie van Jalta (februari 1945) legden de Grootmachten de spelregels voor het naoorlogse Europa vast en bespraken ze wat er met Duitsland moest gebeuren. Voor het eerst slaagde Engelands er nauwelijks in enige invloed uit te oefenen op de beslissingen. De nieuwe supermachten (de Verenigde Staten en de Sovjetunie) domineerden de gesprekken.

Na de oorlog in Europa (deze eindigde met de overgave van Duitsland op 8 mei 1945) werd de regering van nationale unie onder Churchill steeds minder populair. De voornaamste redenen hiervoor waren de roep van de Britse bevolking naar sociale hervormingen (waar Churchill een tegenstander van was) en het idee dat de persoon die het land leidde in tijden van oorlog niet de geschikte leider was in tijden van vrede.

Tijdens de algemene verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk (juni 1945) verloor de conservatieve partij van Churchill tegen de labour partij van de hervormingsgezinde Attlee.

Bronnen

• Literatuur:

M. HASTINGS, Finest Years: Churchill as Warlord, 1940-45. London, Harper Press, 2009, 576p.

J. CHARMLEY, Churchill, The End of Glory: A Political Biography. London, Hodder & Stoughton, 1993, 742 p.

M. ARNOLD-FORSTER, The World at War, Londen, Pimlico, 2001, 342 p.

C. L. SULZBERGER, Terug naar Jalta: Hoe Roosevelt Polen verkwanselde. Bussum, Unieboek BV, 1983, 223 p.
 

• Websites:

http://www.imdb.com/title/tt0992993/

http://en.wikipedia.org/wiki/Into_the_Storm_%28film%29

http://www.hbo.com/movies/into-the-storm
 

• Recensies:

http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/05/29/AR2009052903270.html

http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/tv/reviews/into-the-storm-bbc2brspooks-bbc1brthe-fword-channel-4-1816772.html

http://articles.latimes.com/2009/may/30/entertainment/et-into-the-storm30