Paranoid Park

Inhoud

Alex is een doorsnee Amerikaanse tienerjongen die graag rondhangt met zijn vrienden en van skateboarden houdt. Op een avond vertrekt hij alleen naar een skateboardpark waar hij in contact komt met een veel oudere jongen die hem uitdaagt om een stukje mee te rijden op een goederentrein. Wanneer een bewaker, die toevallig ter plaatse is, de twee opmerkt, gebeurt er een fataal ongeluk. Of is het een moord? Alex besluit te proberen het voorval te vergeten en gaat gewoon verder met zijn leven. Zijn ouders zijn net uit elkaar en hij twijfelt of hij wel liefde voelt voor zijn vriendin. Wanneer er op school een rechercheur verschijnt die een aantal vragen voor hem en de andere skaters heeft, wordt hij weer aan die noodlottige avond herinnerd. Om ermee te proberen om te gaan besluit hij het hele verhaal van zich af te schrijven.

Productie

Gus van Sant is een Amerikaanse regisseur, scenarist, fotograaf, auteur en muzikant. In 1985 maakte hij zijn eerste film Mala Noche (1986). Tot zijn beroemdste films behoren titels als Good Will Hunting (1997), de remake van Alfred Hitchcocks Psycho (1998) en Milk (2008). Gus van Sant is een onafhankelijke regisseur, wat betekent dat hij zijn films meestal draait met een redelijk klein budget. Anderzijds geeft hem dit wel de vrijheid om zijn eigen stempel te drukken op zowel de inhoud als de vorm van zijn films. Enkele terugkerende kenmerken bij de films van Van Sant zijn: het thema homoseksualiteit (Van Sant is zelf geout homofiel), speciale cameratechnieken en zwarte humor. Ook draaide hij al meerdere films over jongeren: Good Will Hunting (1997) en Elephant (2003) zijn hier enkele van.

Voor Paranoid Park adapteerde Gus Van Sant de roman ‘Paranoid Park’ van Blake Nelson. Het concept sprak hem meteen aan omdat het verhaal zich afspeelt in zijn thuisstad, Portland, en omdat hij zelf een amateur skater is. Net zoals bij zijn film Elephant van in 2003, zocht Van Sant niet-professionele jonge acteurs om de hoofdrollen te spelen, die hij castte via MySpace. Gabe Nevins, de hoofdrolspeler, had bijvoorbeeld geen enkele acteerervaring, maar hij zet het personage heel geloofwaardig neer. De geloofwaardigheid stijgt zelfs net omdat hij geen bekende acteur is.

Van Sant werkte met twee soorten film: de normale 35MM en een Super8 camera. De Super8 heeft een veel grovere korrel en werd voornamelijk gebruikt om de skatende jongeren te filmen. Hij maakte gebruik van deze film, omdat zo de illusie wordt gewekt dat de skaters dit zelf gefilmd hebben. Ook vermijdt Van Sant vaak gebruik te maken van de Shot-Reverse-Shot structuur, waardoor de kijker vaak niet ziet naar wie Alex, het hoofdpersonage kijkt. Zo zie je Alex regelmatig praten met zijn ouders, maar die komen enkel op het einde effectief in beeld.

De film is opgenomen in Portland. Het skatepark waar veel scènes plaatsvinden, bestaat echt onder de naam Burnside skatepark en werd illegaal gebouwd door de lokale skaters.

Receptie

Paranoid Park was genomineerd voor twee Independent Spirit Awards: Best Feature en Piaget Producers Award. De Producers Award werd ook effectief binnengehaald.

Na het debuut van deze film op het Cannes filmfestival, won hij een speciale prijs naar aanleiding van het 60-jarig bestaan van Cannes.

Daarnaast werd de prent genomineerd voor De Gouden Palm en voor de Bodil Awards (voor Best American Film).

Van de Boston Society of Film Critics won Van Sant twee awards; voor Best Director en Best Cinematography.

Tot slot werd de film ook in de meeste recensies (The New York Times, Variety, Rolling Stone’s, Hollywood Reporter, …) heel goed onthaald.

Onderwijs

Deze film kan perfect binnen de lessen Cultuurwetenschappen en/of Gedrags-wetenschappen worden gebruikt. Hieronder vind je enkele suggesties om deze film als lesmateriaal te koppelen aan verschillende thema's uit het leerplan.

Een eerste thema waaraan we deze film kunnen verbinden is het thema ‘Identiteit’, dat zowel in de tweede als in de derde graad aan bod komt en ‘Groepsidentiteit’ dat in de derde graad voorkomt. Ook het thema ‘Normen en Waarden’ kan behandeld worden in het kader van deze film, evenals ‘Omgaan met kunst’.

1. Thema ‘Identiteit en groepsidentiteit’

Het centrale thema van de film is een opgroeiende tienerjongen die met problemen wordt geconfronteerd. Onder andere de scheiding van zijn ouders en de moeizame relatie met zijn vriendin zorgen ervoor dat hij op zoek is naar zijn plaats in het leven. Die vindt hij in de skatecultuur van Portland, de enige plaats waar hij zich goed in zijn vel voelt. Het verhaal focust dus in de eerste plaats op de vorming van een eigen identiteit (puberteit) en het zoeken naar een groep van gelijkgestemde jongeren waarin een individu zich goed voelt (groepsidentiteit).

Om de inhoud van de film op een grondige manier te gebruiken in de klas is het aan te raden om de film volledig te bekijken. We raden de leerkracht aan om deze film in de derde graad te gebruiken omdat een zeker niveau van cognitief bewustzijn vereist wordt.

Binnen dit thema kan er op verschillende manieren gewerkt worden om de leerlingen bewust te maken van hun eigen identiteit en verschillende vormen van groepsidentiteit.

• Via een vragenlijst de leerlingen laten onderzoeken hoe ze hun eigen identiteit construeren, welke elementen daarin belangrijk zijn, welke rol ouders, vrienden, subculturen, enz. daarin spelen.
• De leerlingen spreekbeurten laten voorbereiden en uitvoeren over hedendaagse jongerenculturen en de groepsidentiteit van deze jongerenculturen.
• Klasgesprek met de leerlingen over de band met de ouders: wat vertel je wel of niet tegen je ouders, als je iets niet tegen je ouders kan vertellen, aan wie vertel je het dan wel (dagboek, vrienden, familie, therapeut, …), waarom is het zo moeilijk om over bepaalde thema’s (bv. seksualiteit) met je ouders te praten, enz.

2. Thema ‘Normen en Waarden’

Het open einde van de film nodigt uit tot een bevraging over de eigen waarden en normen. Wat zou jij doen als je in een gelijkaardige situatie zou terechtkomen? Is er zoiets als een algemeen aanvaarde norm of heeft elk individu een eigen ethiek?

• Klasgesprek over waarden en normen: wat doet het hoofdpersonage? Wat zou hij moeten doen of wat is eigenlijk correct om te doen in die situatie? Wat zou jij doen als je in deze situatie zou belanden? Zou jij zo een groot geheim kunnen bewaren? Welk effect zou deze beslissing op jou en de rest van je leven kunnen hebben?
• Essay schrijven aan de hand van een artikel waarin de ‘dader’ eerder gedane misdaden opbiecht (na verloop van tijd, bv. Vluchtmisdrijf, pedofilie bij pastoors, …). Centrale vraag: Wat is het nut van biechten? Wegen de voordelen op tegen de nadelen?

3. Thema ‘Omgaan met kunst’

In principe komt elke film in aanmerking om vanuit kunstkritisch oogpunt te worden geanalyseerd. Deze film, een typische arthouse-film, heeft echter een grotere waarde voor leerlingen dan een andere. Omdat leerlingen over het algemeen in hun vrije tijd kiezen voor de grotere hollywoodproducties, kan het nuttig zijn om hen op school te laten kennismaken met een ander soort film. Vanuit deze optiek is dit misschien de ideale gelegenheid om dit soort films vanuit artistiek oogpunt te vergelijken met de films die bij het grote publiek bekend zijn.

• Blockbuster versus Artfilm: de leerlingen bekijken een fragment van een bekende blockbuster (bv. Pirates of the Caribbean) en bekijken Paranoid Park. Vervolgens zoeken ze naar kenmerken van blockbusters en van artfilms en zetten deze tegenover elkaar.
• Filmanalyse: klas in drie groepen onderverdelen. Eén groep analyseert het filmverhaal (vergelijking met boek, verhaal, dialogen, …), een tweede groep analyseert filmtechnisch (gebruik van verschillende cameratechnieken, montagetechnieken, ontbreken van Shot-Reverse-Shot, …) en de derde groep analyseert de soundtrack van de film (in welke mate vertelt de soundtrack mee het verhaal, synchronisatie muziek – beeld, versterkt muziek het beeld of net niet, …). De leerlingen krijgen een kijkwijzer mee, zodat ze een basis hebben voor de analyse.
• Beeldvorming en representatie: we bekijken een scène uit bv. High School Musical (een film die de illusie van realisme geeft, maar dit niet blijkt te zijn) en vergelijken dit met Paranoid Park. Hoe wordt de werkelijkheid geportretteerd? Welke film- en montagetechnieken worden hiervoor gebruikt? Waarom lijkt het realistisch? Wat is het doelpubliek en denk je dat dit een rol speelt bij de constructie van de film (m.a.w. houdt de regisseur er volgens jou rekening mee, …)

Historiografie

Portland is een grote industriestad die nogal grijs overkomt, waardoor het wel de perfecte setting is voor deze film. Gus Van Sant focust met deze film op de belevingswereld van opgroeiende tieners. De skate-subcultuur wordt gebruikt als context, als decor, maar het heeft niet echt een invloed op het verhaal zelf. Het verhaal zou zich evengoed kunnen afspelen in een andere jeugdcultuur. Van Sant wil met deze film vooral de nadruk leggen op de communicatie en non-communicatie tussen tieners onderling en tussen tieners en volwassenen, en op hoe tieners met hun problemen om proberen te gaan.

Bronnen

• Internet:

http://www.dvd.nl/reviews.php?reviewid=3600

http://www.imdb.com/title/tt0842929/

http://en.wikipedia.org/wiki/Paranoid_Park_%28film%29#Production

http://www.filmtotaal.nl

http://movies.nytimes.com/2008/03/07/movies/07para.html

http://www.timeout.com/film/features/show-feature/3965/gus-van-sant-interview.html

• Dvd:

Paranoid Park. Gus Van Sant. Quality film Collection