A Bridge Too Far

Inhoud

Deze film speelt zich af net na de landing van Normandië. Dit wordt aan het begin van de film duidelijk gemaakt met een montage van verschillende historische filmfragmenten die van duiding worden voorzien door het personage Kate ter Horst, gespeeld door Liv Ullmann. De geallieerde troepen vonden dat ze niet snel genoeg oprukten richting Berlijn en ze zochten andere alternatieven. Uiteindelijk kwam Dwight D. Eisenhower tot een besluit en het plan van veldmaarschalk Montgomery werd uitgevoerd onder de naam Operation Market Garden. Deze operatie vormt het belangrijkste onderwerp van de film samen met de slag om Arnhem. De titel: A Bridge Too Far is gebaseerd op een uitspraak van de Engelse luitenant-generaal Frederick Browning: “But Sir, I think we might be going A Bridge too Far.”.

In de film komen twee troepenbewegingen aan bod. Het eerste en meest in het oog springende manoeuvre is de massale inzet van parachutisten. De tweede troepenbeweging is deze over land. Vanuit België moest de Britse Luitenant-generaal Brian Horrocks oprukken richting Arnhem. De film geeft de verschillende veldslagen weer en toont hoe de geallieerden langzaam aan vast kwamen te zitten. Er wordt een beeld gegeven van de verschillende karakters en visies binnen de geallieerde legertop en uiteindelijk toont de film hoe de geallieerden moesten terugtrekken en de mislukking van Operation Market Garden onder ogen zien.

Productie

A Bridge Too Far is een verfilming van het gelijknamige boek geschreven door Cornelius Ryan in 1974. De verfilming gebeurde pas twee jaar na de publicatie van het boek en verscheen uiteindelijk in 1977.  Joseph E. Levine had de rechten voor deze film opgekocht en hij wilde er een enorm project van maken. Als regisseur koos hij voor Richard Attenborough. Deze keuze was opmerkelijk omdat Attenborough nog maar twee films had geregisseerd en deze films waren niet meteen een groot succes. Daarnaast was Attenborough aanvankelijk niet geïnteresseerd en hij stemde enkel toe om op die manier aan geld te geraken voor zijn film Ghandi.

In totaal worden de productiekosten op 26 miljoen dollar geschat. Dit komt omdat Levine het nodig vond om tal van bekende acteurs in te huren zodat de film een succes zou worden bij het brede publiek. Zo werden Dirk Bogarde, Anthony Hopkins, Laurence Olivier Robert Redford, Sean Connery en nog vele andere bekende acteurs ingehuurd. De film moest ook de verschillende standpunten van de geallieerden weergeven zodat de prent in combinatie met de sterrencast een groot succes zou worden. Daarnaast werden er ook enorm veel figuranten ingeschakeld om de dropping van de parachutisten te verfilmen. Zowel de grote acteurs als de figuranten moesten een boot camp ondergaan. Al was deze voor de bekende acteurs meer uitgebreid dan voor de figuranten. Dit was de eerste maal dat een oorlogsfilm op deze manier werd aangepakt. Later zou Steven Spielberg dezelfde methode hanteren voor de verfilming van Saving Private Ryan, Band of Brothers en The Pacific. Het materiaal dat werd gebruikt kostte ook veel geld. Zo werden er bijvoorbeeld een tiental replica’s gemaakt van de Dakota vliegtuigen.

De verfilming gebeurde in Nederland, maar de scènes in verband met de Arnhem brug werden opgenomen bij Deventer. De eigenlijke brug in Arnhem bestond nog wel, maar de stad was volledig gemoderniseerd. In Deventer was er een gelijkaardige brug en het stadje kon dienst doen als Arnhem uit de jaren 40.

Receptie

Toen de film in 1977  in de bioscoop verscheen werd er gemengd op gereageerd. Veel Amerikaanse critici braken de film volledig af omdat de film ook aandacht besteedde aan de strategische fouten die de geallieerden hadden gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog. A Bridge Too Far was de eerste film na het einde van de Tweede Wereldoorlog die zich niet louter op de overwinning van de geallieerden focuste. Tijdens de Oscarnominaties werd de film dan ook volledig genegeerd. Niet iedereen was het echter eens met deze kritiek.

Het grootste minpunt van de film is de tijdsduur. De film duurt 176 minuten en velen vinden dit te lang. Hieraan wordt vaak een kritiek van herhaling gekoppeld. Hiermee bedoelt men het constant terugkeren van gelijkaardige scènes binnen de film.

Toch was niet iedereen negatief over deze film. Veel critici vonden de film historisch accuraat en prijzen het gegeven dat de scènes indrukwekkend in elkaar zitten. Enkele acteurs zoals Anthony Hopkins werden ook bejubeld voor hun uitstekende acteerprestaties.

De film kreeg bovendien een BAFTA–Award voor beste muziek en de Evening Standard British Film Award voor beste film. Daarnaast is op de site van IMDb te zien dat de film een score krijgt van 7.3 op 10, terwijl het gemiddelde 6.9 is.

Later werd A Bridge Too Far vaak bestempeld als een brug tussen The Longest Day en Saving Private Ryan. De film heeft binnen deze evolutie meer aandacht voor de gruwelen van de oorlog, maar nog niet in die mate zoals bijvoorbeeld in de scène van de landing in Normandië uit Saving Private Ryan.

De meningen lijken dus erg verdeeld omtrent de film. In zijn totaliteit kan de film als een succes worden gezien, iets wat tevens wordt geïllustreerd door de omzet die de film draaide. De omzet van de film bedroeg immers 50.800.000 dollar. Dit was bijna het dubbele van de 26.000.000 dollar kosten die dienden te worden gemaakt om de film te produceren.

Onderwijs

A Bridge Too Far  is zeer belangrijk omdat het de eerste film is die gaat over een nederlaag van de geallieerden. Doordat de film een groot publiek moest bereiken is er veel aandacht besteed aan de verschillende troepen. Hierdoor kan een vergelijking worden gemaakt tussen de Britten, de Amerikanen en de Polen.

Deze film kan gebruikt worden binnen lessen over de Tweede Wereldoorlog. Men kan de film gebruiken als illustratie voor de vele slachtoffers die tijdens de oorlog zijn gevallen. Daarnaast biedt de film ook een zicht op de onenigheid binnen de legertop van de geallieerden. Niet iedereen was akkoord met de operatie Market Garden. Er is ook een kennismaking mogelijk met enkele grote figuren uit de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. De leerlingen kunnen zo een inzicht krijgen in de politiek en de rol van toevallige gebeurtenissen die een invloed hebben op de uitkomst van een veldslag of een oorlog. Ook militaire strategieën komen duidelijk aan bod en het verloop van operatie Market en operatie Garden worden duidelijk in beeld gebracht. De invloed van beide operaties op elkaar heeft de cineast uitstekend in beeld gebracht.

Hieronder volgt een bespreking van enkele belangrijke scènes uit A  Bridge Too Far:

1. Aanleiding voor operatie Market Garden

• Scène 1 (00:00:22 - 00:02:33): Deze scène is een combinatie van verschillende filmfragmenten uit een historisch archief. Er wordt uitgelegd dat Filter in 1944 nog zeer veel macht had. Er zijn beelden van de talrijke bombardementen in Europa en de vernieling die deze met zich meebrachten. Er wordt vermeld dat Eisenhower op 6 juni 1944 landde in Normandië en dat de geallieerden nadien heel wat bevoorradingsproblemen kenden. Ten slotte wordt de vijandigheid tussen Patton en Montgomery duidelijk gemaakt. Beiden wilden als eerste Berlijn bereiken.
  • Uit dit fragment wordt de hele situatie zeer duidelijk. De leerlingen krijgen een idee van de omstandigheden waarmee de troepen werden geconfronteerd.

 

2.  Duitse troepen

• Scène 2 (00:06:50 - 00:11:00): In deze scène is te zien hoe de Duitse troepen zich terugtrekken. Veldmaarschalk von Rundstedt komt ter plaatse en begint de Duitse troepen te reorganiseren.
  • Dit fragment is belangrijk omdat de reorganisatie van de Duitse troepen ervoor heeft gezorgd dat operatie Market Garden is mislukt.

• Scène 5 (00:14:31 - 00:15:24):  Von Rundstedt  laat de Panzer troepen van Bittrich plaatsnemen bij Arnhem zodat ze kunnen uitrusten tot dat Patton een nieuw offensief zou doorvoeren.
  • In dit fragment kunnen de leerlingen zien dat toeval een belangrijke rol speelt binnen oorlogsvoering.  Had von Rundstedt deze panzer troepen ergens anders laten uitrusten dan was operatie Market Garden misschien gelukt.

• Scène 11 (01:10:43 – 01:11:28):  Belangrijke documenten die een Duitse soldaat in een geallieerde zweefvliegtuig vond, worden door Model als vals beschouwd.

 

3. Operatie Market Garden

• Scène 3 (00:11:01 - 00:14:00): In dit fragment wordt de operatie Market Garden uitgelegd aan de geallieerde officieren. Het idee achter de operatie komt hier naar voor.

• Scène 9 (00:27:57 – 00:31:45): In deze scène is het  Britse 30^ste legerkorps te zien. Er wordt veel aandacht besteed aan de snelheid waarmee de operatie op de grond moet vorderen. Binnen de 48 uur wilde men de parachutisten in Arnhem bereiken.

• Scène 10 (00:37:20 – 00:46:58):  Hier zien we de parachutisten vertrekken in vliegtuigen en zweefvliegtuigen. Daarnaast komt ook het 30^ste Britse legerkorps aan bod en deze zeggen dat het een zeer lastige missie zal zijn omdat er maar één weg is. Tijd is de belangrijkste factor voor het slagen van deze missie.
  • De leerlingen krijgen een idee van de grootte van de missie. Er zijn enorm veel vliegtuigen en tanks te zien. Om alles te doen slagen is er een enorm logistiek apparaat nodig dat alles ondersteunt.

• Scène 14 (01:43:45 – 01:48:28): De genie bouwen een Baileybrug omdat de brug bij de Son door de Duitsers was opgeblazen. Dit moest zo snel mogelijk gebeuren want tijd was zeer belangrijk. De Britse 1^ste Luchtlandingsdevisie had zo snel mogelijk ondersteuning nodig.

 

4. Twijfel

• Scène 4 (00:14:01 - 00:14:30): In dit fragment protesteert de Poolse commandant Stanislaw Sosabowski. Hij vindt het plan niet haalbaar.

• Scène 6 (00:15:40 - 00:16:31): Een Amerikaanse officier uit zijn onvrede over het plan van Montgomery.

• Scène 7  (00:22:10 - 00:24:25):  Sosabowski en enkele Amerikaanse officieren uiten hun onvrede over het plan. Sosabowski praat zelfs over een bloedbad. Daarnaast horen de leerlingen wat het plan Market Garden is.

• Scène 8 (00:26:13 -  00:27:56): De Britse soldaat Fuller vermoedt dat er panzer devisies aanwezig zijn in het gebied waar de parachutisten moeten landen. Op enkele luchtfoto’s zijn er tanks afgebeeld, maar generaal Browning zegt dat deze foto’s nog geen reden zijn om de operatie uit te stellen. Volgens hem gaat het om tanks die niet meer operationeel zijn.

 

5. Slachtoffers

• Scène 12 (01:20:30 - 01:26:16): Duitse panzers proberen de brug van Arnhem over te steken nadat de Britten een wapendepot hebben opgeblazen. Gebouwen worden kappot geschoten. Tal van soldaten sterven zowel aan Duitse als aan geallieerde zijde. Er is overal vernieling te zien en de Britten worden volledig omsingeld.

• Scène 15 (02:02:45 – 02:19:40): De geallieerden zitten volledig vast, ze willen de brug bij Nijmegen innemen, maar moeten daarvoor de rivier oversteken. Tijdens deze operatie vallen er enorm veel slachtoffers. De leerlingen zien aan welke risico’s soldaten onderheven zijn. En welke militaire strategieën er worden toegepast.

• Scène 16 (02:29:10 - 02:32:02): In dit fragment is te zien hoe een militair hospitaal wordt ingericht in het huis van Kate ter horst. Er is veel bloed te zien en veel soldaten liggen te sterven.

 

6. Kameraadschap

• Scène 13 (01:33:20 - 01:42:43): Een ervaren Amerikaanse soldaat doet er alles aan om het leven van een jonge soldaat te redden. Hij dwingt met zijn pistool een Amerikaanse dokter om zijn vriend te onderzoeken. Uiteindelijk wordt het leven van de jonge man gered en de dokter toont begrip voor de ervaren soldaat.

 

7. Evacuatie

• Scène 17 (02:34:00 - 02:36:40): Polen proberen de Rijn over te steken om de Britten te helpen. Zeer veel Polen verliezen hierbij het leven.

• Scène 18 (02:40:35 – 02:46:12): Commandant Urquhart zit met zijn mannen vast aan de Rijn. Brian Horrocks stelt voor om Urquhart terug te halen. De geallieerden geven zich in Arnhem gewonnen. Gewonde para’s nemen de plaats in van de gezonde mannen. 's Nachts trekken deze mannen met behulp van Poolse soldaten zich terug over de Rijn.

Historiografie

De geallieerden waren op 6 juni 1944 geland in Normandië. Eenmaal ze voet aan wal zetten, besloten ze op te rukken richting Berlijn. Aanvankelijk leek dit te lukken via operatie Cobra. De Atlantikwall was doorbroken en de geallieerden trokken verder naar het Oosten. Deze progressie kon echter niet worden doorgezet. Dit kwam door tal van logistieke problemen in het kamp van de geallieerden. De Duitse troepen konden zich zo terugtrekken en reorganiseren aan de Westwall. Deze Westwall was een verdedigingslinie die tussen 1936 en 1945 werd gebouwd en het Duitse Rijk moest beschermen van een invasie uit het Westen. Aan deze linie liepen de geallieerde troepen vast waardoor ze andere alternatieven gingen zoeken. Doordat de Westlinie in Kleef startte en eindigde aan de Zwitserse grens ontstond er een idee om via Nederland deze linie te omzeilen. Als dit zou lukken konden de geallieerden doorstoten naar het Ruhrgebied, het industriële hart van Nazi-Duitsland. Over de vraag hoe men Nederland het best kon veroveren bestond er wel wat onenigheid binnen het geallieerde kamp.

De film A Bridge Too Far begint met archiefmateriaal die de situatie voorafgaand aan oparatie Market Garden duidelijk maakt. De eigenlijke film in kleur begint met de discussies tussen de geallieerden over hoe men nu verder moet oprukken.

Veldmaarschalk Montgomery wou via het Ruhrgebied Berlijn bereiken terwijl Patton wou doorstoten via het Saarland. De Opperbevelhebber Dwight D. Eisenhower was hier niet mee akkoord. Hij wou een breed front omdat de kans te groot was dat men zou worden ingesloten als men op één plaats doorstootte. Daarnaast was er nog het probleem van de slechte bevoorrading. Hierdoor werd het risico op afzondering alleen maar groter. Eisenhower koos ervoor om zowel Patton en Montgomery te ondersteunen. De geallieerden zouden zo oprukken via twee routes. Beide bevelhebbers mochten wel niet alleen oprukken. Uiteindelijk kwam Montgomery met een plan om een bruggenhoofd over de Rijn te vestigen waardoor de Westwall omzeild zou worden. Vanaf de Belgische grens tot aan Arnhem zouden aan elke brug parachutisten worden gedropt. Deze troepen moesten de bruggen veroveren tot ze gesteund zouden worden door grondtroepen die vanuit België naar Arnhem zouden oprukken. Hoewel het plan van Montgomery ervoor zorgde dat de haven van Antwerpen niet meteen zou kunnen worden veroverd en dat Patton niet verder zou kunnen oprukken besloot Eisenhower om het plan van Montgemery goed te keuren. Het was een berekend risico, maar als de operatie lukte zou het noordelijke front terug in beweging komen en hadden de geallieerden een bruggenhoofd over de Rijn. Generaal Bradley die bevelhebber was van de 12^de legergroep was niet akkoord met dit plan omdat er zo een zak in het front zou ontstaan. Eisenhower bleef bij zijn standpunt en de operatie kreeg de codenaam Market Garden.

Operatie Market bestond uit het luchtlandingsplan. Onder leiding van de Amerikaanse luitenant-generaal Brereton zouden drie luchtlandingsdevisies worden gedropt bij Eindhoven, Nijmegen en Arnhem. Deze troepen moesten aan de bruggen stand houden tot het Britse 30^ste legerkorps onder leiding van luitenant-generaal Horrocks hen kwam ondersteunen. Het oprukken van deze grondtroepen staat bekend onder de naam operatie Garden. Op 17 september werd het startschot gegeven voor de operatie. De geallieerden hadden de troepensterkte onderschat van de Duitse troepen in Nederland. Ze dachten dat dit vooral oude mannen en kinderen waren. Aanvankelijk was dit het geval, maar op 4 september 1944  had de Duitse generaal Student de ruimte tussen Antwerpen en Maastricht versterkt met het 1^ste parachutistenleger. Daarnaast kreeg hij nog 25 tanks als ondersteuning. Deze versterking zorgde ervoor dat de geallieerden veel minder snel konden oprukken dan ze hadden gehoopt waardoor de parachutisten het zwaar te verduren kregen. In Arnhem kon de Britse 1^ste luchtlandingsdivisie de brug niet veroveren en na 10 dagen moesten de geallieerden zich terugtrekken richting Nijmegen. Van de dertigduizend geallieerden stierven er ongeveer 18000  soldaten. Het grootste deel waren Britse soldaten.

Velen zien de mislukking van operatie Market Garden als de oorzaak voor de verlenging van de Tweede Wereldoorlog. De operatie had veel middelen opgeslorpt en de geallieerden werden tot een stilstand gedwongen. Hiervan konden de Duitsers gebruik maken om het Ardennenoffensief op te starten.

Bronnen

• Literatuur:

CORNELIUS ( R.). A Bridge Too Far, New York, Simon en Schuster Paperbacks,  1974, 672 p.

MIDDLEBROOK ( M.). Arnhem 1944: The Airborne Battle,s.l., Pen en Sword Books, 2009, 501 p.

VAN DEN HOEK ( K.A.). Tweede Wereldoorlog: De slag om Arnhem, Rotterdam, Lekturama, 1978, 144 p.

• Websites:

http://members.home.nl/dewerkelijkheid/Marketgarden/marketgarden.htm

http://www.imdb.com

http://www.oisterwijk-marketgarden.com/de_brug_bij_son.html