Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

Stageplaats

 

Stagementor: Marlou de Bont, marlou.debont@stad.antwerpen.be
Hendrik Conscienceplein 4, 2000 Antwerpen
www.consciencebibliotheek.be

 

De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience is een bewaarbibliotheek: ze verzamelt bibliothecair erfgoed en doet dat in principe voor de eeuwigheid. Zij doet dit voor de humane wetenschappen in het algemeen en de volgende verzamelgebieden in het bijzonder: het oude boek, (de geschiedenis van) Antwerpen, Nederlandse letterkunde, literatuur- en cultuurgeschiedenis van de Nederlanden en de Vlaamse Beweging. De vorming, het toegankelijk maken en de conservering van de collectie zijn drie essentiële pijlers van de werking van de Erfgoedbibliotheek.

Profiel van de kandidaat

  • Je bent leergierig en geïnteresseerd in de verschillende aspecten die deel uitmaken van de werking van een erfgoedbibliotheek, gaande van collectievorming tot publiekswerking, catalogusbouw, reprografie en conservering.
  • Je voert jouw taken nauwgezet en zorgzaam uit.
  • Je bent zelfstandig; je kan een haalbare planning opmaken en realiseert tijdig je doelen.
  • Aan de toewijzing van de stage gaat een beperkte sollicitatie vooraf, vraag meer info bij je docent.

Stageopdrachten

Bijzondere boekbanden in de collectie

De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience heeft in haar verzameling heel wat bijzondere en zelfs unieke boekbanden. Sommige zijn volledig met de hand vervaardigd, andere industrieel.

Om onderzoek op onze collectie boekbanden mogelijk te maken en gebruikers toe te laten deze verzameling vlot te vinden via de catalogus, is een goede ontsluiting van deze collectie onontbeerlijk. Daarom wil de Erfgoedbibliotheek in de toekomst deze boekbanden beschrijven en bestaande beschrijvingen in de catalogus verrijken.

Als stagiair ondersteun je dit project. Je gaat op zoek naar databanken die boekbanden beschrijven en distilleert ‘best practices’. Op basis daarvan doe je aanbevelingen voor onze afdeling catalografie en voor een model voor boekbandbeschrijvingen in het bibliotheekbeheersysteem. Daarnaast verwerf je kennis over de boekbinders, boekbandontwerpers, opdrachtgevers enzovoort die in onze collectie vertegenwoordigd zijn en verzamel je ook informatie omtrent de materiële kenmerken van de boekbanden in de collectie (materialen, gebruikte technieken, decoraties enz.). Je zoekt ook geschikt fotomateriaal bij elkaar. Om selectie te vergemakkelijken kan je putten uit bestaand voorbereidend werk, zoals lijsten met bijzondere boekbanden in de collectie en ander materiaal.

Dit stageproject resulteert ook in een creatief product voor onze publiekswerking: een (digitale) presentatie, een (web)tentoonstelling of mini-expo, een interview of artikelen voor de nieuwsbrief en/of onze Nottebohmkrant.

 

1. Wikipedian in Residence - BEELD

Een Wikipedian in Residence (WiR) is een bewerker van Wikipedia die instellingen ondersteuning biedt bij de samenwerking met Wikipedia. Wikipedia staat in de top 10 van meest bekeken websites ter wereld. De WiR ondersteunt culturele instellingen om hun collecties zichtbaarder te maken bij het grote publiek. Een collectie wordt zodoende toegankelijker; door contextuele informatie te verbinden met collectiestukken en artikelen in te voegen, wordt de collectie bovendien ingebed in een grotere context en krijgt ze meer maatschappelijke relevantie.

Als WiR-BEELD bied je ondersteuning bij het opladen van rechtenvrij beeldmateriaal uit de collecties van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Wikimedia Commons, de koppeling van dit beeldmateriaal aan bestaande Wikipedia-artikelen en de aanvulling van bestaande Wikipedia-artikelen met persistente linken naar gedigitaliseerd materiaal uit de collectie van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience die beschikbaar is op het DAMS-platform van de Stad Antwerpen. Je ondersteunt daarnaast publieksactiviteiten van de instelling, bv. door geschikt beeldmateriaal uit de collectie te verzamelen en de koppelen aan Wikipedia.

We verwachten dat je interesse hebt in onze collectie (geschiedenis, letterkunde) en reeds als vrijwilliger op de (Nederlandstalige) Wikipedia en/of Wikimedia Commons bijdragen levert of je deze vaardigheid eigen wil maken.

Mogelijke taken die een Wikipedian in Residence - BEELD bij de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience kan hebben:

  • Toevoegen van persistente linken op Wikipedia-pagina’s
  • Toevoegen van afbeeldingen op Wikimedia Commons en koppelen met Wikipedia-pagina’s
  • Toevoegen van aanvullende tekstuele informatie met bronverwijzing op deze Wikipedia-pagina’s indien dit nodig blijkt

Je maakt zelf een planning op (wat wil ik bereiken tijdens deze stage, wat ga ik wel/niet doen?) en formuleert ideeën voor vervolgprojecten (wat moet er in de toekomst zeker nog gebeuren?). Daarnaast werk je aan een korte handleiding, waarin je tips en krijtlijnen formuleert ter ondersteuning van toekomstige projecten.

2. PUBLIEKSWERKING: herwerken tentoonstelling Helden in Harnas naar online expo op Google Arts and Culture

In de schitterende Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience loopt in het najaar van 2021 de tentoonstelling ‘Helden in Harnas. Ridderverhalen. Van Karel ende Elegast tot Don Quichot’. Naast de fysieke tentoonstelling willen we deze content ook presenteren op het online platform Google Arts and Culture.  

  • Je herwerkt de bestaande verhaallijn naar een boeiende online expo
  • Je vertaalt de herwerkte teksten naar het Engels
  • Je denkt kritisch na over het digitale publieksproduct
  • Je bewerkt de beelden zodat ze aantrekkelijk gepresenteerd worden

3. PUBLIEKSWERKING: de globes van Blaeu

De schitterende Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience herbergt enkele bijzondere pronkstukken, waaronder de magnifieke hemel- en aardeglobe van de Nederlandse cartograaf Willem Jansz. Blaeu (1571-1638).

  • De aardeglobe voorzien van extra POI’s
  • De hemelglobe verder beschrijven, onderzoeken
  • Publieksproduct van maken

4. COLLECTIE. Peiling naar de collectie wetenschapsgeschiedenis

De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience bezit een aanzienlijk aantal wetenschappelijke tijdschriften en handboeken. Tot de jaren 1980 werden ze actief verzameld, maar na de oprichting van de verschillende universiteiten in Antwerpen en de herpositionering van het collectiebeleid werd de actieve verwerving ervan stopgezet. De huidige collectie wetenschapsgeschiedenis vormt intussen een belangrijke bron voor wetenschapshistorici. Ze omvat vier deelverzamelingen: (1) Opvoeding en onderwijs; (2) Geneeskunde, diergeneeskunde en psychotherapie; (3) Cartografie, geografie en reizen; en (4) Exacte wetenschappen.

Om een beter begrip te krijgen van het belang van en de lacunes in de collectie wetenschapsgeschiedenis, wordt deze collectie stelselmatig doorgelicht. Als stagiair ondersteun je dit project. Je wordt hiervoor begeleid door de medewerkers van de Erfgoedbibliotheek en je kan ook inspiratie vinden in vergelijkbare onderzoekjes uit het verleden. Met behulp van een toonaangevend referentiewerk of bibliografisch overzicht stel je een representatieve steekproef waaraan je het bezit van de Erfgoedbibliotheek betreffende een onderdeel van de collectie wetenschapsgeschiedenis aftoetst. Je onderzoekt de omvang van deze deelcollectie op basis van de onderwerpsontsluiting, auteurs en uitgevers in de catalogus. Op basis daarvan leg je eventuele hiaten in de collectie bloot en doe je desgevallend suggesties om bepaalde onderdelen van de collectie aan te vullen.

Daarnaast vergelijk je de collectie met het bezit van de andere bibliotheken in het Anet-bibliotheeknetwerk en eventueel daarbuiten (bench-marking): welke Vlaamse of Belgische bibliotheken bezitten vergelijkbare/belangrijkere historische verzamelingen voor bepaalde wetenschapsdomeinen?

Bij voorkeur resulteert de doorlichting van de (deel)collectie in een verrijking of verfijning van het collectieplan. Je verwerkt de opgedane kennis daarnaast in een product voor de publiekswerking, zoals een blogpost op de website, een tekst voor de nieuwsbrief, een bijdrage (eventueel met fotomateriaal) op de socialemediakanalen van de Erfgoedbibliotheek.

5. Bijzondere boekbanden in de collectie

De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience heeft in haar verzameling heel wat bijzondere en zelfs unieke boekbanden. Sommige zijn volledig met de hand vervaardigd, andere industrieel.

Om onderzoek op onze collectie boekbanden mogelijk te maken en gebruikers toe te laten deze verzameling vlot vindbaar te maken via de catalogus, is een goede ontsluiting van deze collectie onontbeerlijk. Daarom wil de Erfgoedbibliotheek in de toekomst deze boekbanden beschrijven en bestaande beschrijvingen in de catalogus verrijken.

Als stagiair ondersteun je dit project. Je gaat op zoek naar databanken die boekbanden beschrijven en distilleert ‘best practices’. Op basis daarvan doe je aanbevelingen voor onze afdeling catalografie en voor een model voor boekbandbeschrijvingen in het bibliotheekbeheersysteem. Daarnaast verwerf je kennis over de boekbinders, boekbandontwerpers, opdrachtgevers enzovoort die in onze collectie vertegenwoordigd zijn en verzamelt ook informatie omtrent de materiële kenmerken van de boekbanden in de collectie (materialen, gebruikte technieken, decoraties enz.). Je zoekt ook geschikt fotomateriaal bij elkaar. Om selectie te vergemakkelijken kan je putten uit bestaand voorbereidend werk, zoals lijsten met bijzondere boekbanden in de collectie en ander materiaal.

Idealiter resulteert dit stageproject ook in een creatief product voor onze publiekswerking: bijvoorbeeld een (digitale) presentatie, een (web)tentoonstelling of mini-expo, een interview of artikelen voor de nieuwsbrief en/of onze Nottebohmkrant.

 

Sociale media en Google Arts & Culture

Wil je je inzetten voor ons bibliothecair erfgoed? Ben je geboeid door gedrukt erfgoed en sociale media? Heb je een neus voor goede verhalen en kennis van socialemediakanalen?

De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience biedt studenten de kans om praktische ervaring op te doen in de erfgoedsector. Als stagiair ondersteun je het beheer van de verschillende socialemediakanalen en creëer je content voor de website, Facebook en Instagram en de nieuwsbrieven. In jouw zoektocht naar nieuwe onderwerpen ga je zelf op zoek in onze catalogus en zoek je creatieve invalshoeken om onze collectie onder de aandacht te brengen.

Daarnaast ondersteun je de samenwerking van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience met het online platform Google Arts & Culture. Google Arts & Culture omvat een online compilatie van hoge-resolutieafbeeldingen van kunstwerken uit musea over de hele wereld. Je schrijft mee aan de verhalen die we willen vertellen op dit platform en zorgt voor de kwalitatieve invoer van het materiaal op de website.

Deze stage kan pas plaatsvinden in april en mei.

1. Peiling naar een zwaartepunt in de collectie van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

Om een beter zicht te krijgen op het belang van en de lacunes in haar collecties, licht de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience geregeld deelcollecties door. Als stagiair selecteer je, in overleg met de stagementor, een bepaalde deelcollectie. Je gaat op zoek naar een gezaghebbend referentiewerk of een toonaangevend bibliografisch overzicht, stelt een representatieve steekproef op en spiegelt die aan het bezit van de Erfgoedbibliotheek. Je lijst hiaten op en gaat na of ontbrekende publicaties nog te verkrijgen zijn in de boekhandel of bij antiquaren. Je wordt hiervoor begeleid door de medewerkers van de Erfgoedbibliotheek.

Mogelijke onderwerpen kunnen zijn (maar zijn niet beperkt tot): vertalingen van Vlaamse literatuur voor een afgebakende periode; de diverse edities van titels van een selectie van prominente Vlaamse auteurs; recente referentiewerken in de leeszaal voor bepaalde rubrieken; geneeskundige publicaties uit de 19de eeuw; publicaties omtrent Congo; een onderdeel van de collectie Vlaamse Beweging.

Je vergelijkt het bezit van de Erfgoedbibliotheek ook met het bezit van de bibliotheken in het Anet-bibliotheeknetwerk (bench-marking). Op basis daarvan doe je aanbevelingen omtrent collectievorming en collectieafspraken met andere instellingen.

De resultaten van jouw onderzoek verwerk je vervolgens op een creatieve manier tot een product voor het brede publiek (publiekswerking). Je maakt bijvoorbeeld een (digitale) presentatie, een (web)tentoonstelling of mini-expo, een interview of artikelen voor de nieuwsbrief en/of onze Nottebohmkrant.

Je doet ervaring op met de systematiek van de bibliotheekcatalogus en de werking van een erfgoedbibliotheek, in het bijzonder met de afdelingen collectievorming en publiekswerking.

2. Wikipedian in Residence – Deelcollectie Midden-Afrika

Een Wikipedian in Residence (WiR) is een bewerker van Wikipedia die instellingen ondersteuning biedt bij de samenwerking met Wikipedia. Wikipedia staat in de top 10 van meest bekeken websites ter wereld. De WiR ondersteunt culturele instellingen om hun collecties zichtbaarder te maken bij het grote publiek. Een collectie wordt zodoende toegankelijker; door contextuele informatie te verbinden met collectiestukken en artikelen in te voegen, wordt de collectie bovendien ingebed in een grotere context en krijgt ze meer maatschappelijke relevantie.

Als WiR bied je ondersteuning bij het schrijven en aanvullen van Wikipedia-artikelen omtrent de deelcollectie Midden-Afrika van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience. Je ondersteunt daarnaast publieksactiviteiten van de instelling, bv. door geschikt beeldmateriaal uit de collectie te verzamelen en de koppelen aan Wikipedia.

We verwachten dat je interesse hebt voor onze collectie, in het bijzonder voor de deelcollectie Midden-Afrika. Idealiter ben je reeds als vrijwilliger actief op de (Nederlandstalige) Wikipedia en/of Wikimedia Commons of je wil je deze vaardigheid eigen maken.

Mogelijke taken die een Wikipedian in Residence bij de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience kan hebben:

  • Toevoegen van links naar bijvoorbeeld collectiebeschrijvingen op Wikipedia-pagina’s
  • Toevoegen van informatie met bronverwijzing op Wikipedia-pagina’s
  • Toevoegen van afbeeldingen op Wikimedia Commons

Je maakt zelf een planning op (wat wil ik bereiken tijdens deze stage, wat ga ik wel/niet doen?) en formuleert ideeën voor vervolgprojecten (wat moet er in de toekomst zeker nog gebeuren?). Daarnaast werk je aan een korte handleiding, waarin je tips en krijtlijnen formuleert ter ondersteuning van toekomstige projecten.

Wikipedian in Residence - BEELD

Een Wikipedian in Residence (WiR) is een bewerker van Wikipedia die instellingen ondersteuning biedt bij de samenwerking met Wikipedia. Wikipedia staat in de top 10 van meest bekeken websites ter wereld. De WiR ondersteunt culturele instellingen om hun collecties zichtbaarder te maken bij het grote publiek. Een collectie wordt zodoende toegankelijker; door contextuele informatie te verbinden met collectiestukken en artikelen in te voegen, wordt de collectie bovendien ingebed in een grotere context en krijgt ze meer maatschappelijke relevantie.

Als WiR-BEELD bied je ondersteuning bij het opladen van rechtenvrij beeldmateriaal uit de collecties van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Wikimedia Commons, de koppeling van dit beeldmateriaal aan bestaande Wikipedia-artikelen en de aanvulling van bestaande Wikipedia-artikelen met persistente linken naar gedigitaliseerd materiaal uit de collectie van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience die beschikbaar is op het DAMS-platform van de Stad Antwerpen. Je ondersteunt daarnaast publieksactiviteiten van de instelling, bv. door geschikt beeldmateriaal uit de collectie te verzamelen en de koppelen aan Wikipedia.

We verwachten dat je interesse hebt in onze collectie (geschiedenis, letterkunde) en reeds als vrijwilliger op de (Nederlandstalige) Wikipedia en/of Wikimedia Commons bijdragen levert of je deze vaardigheid eigen wil maken.

Mogelijke taken die een Wikipedian in Residence - BEELD bij de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience kan hebben:

  • Toevoegen van persistente linken op Wikipedia-pagina’s
  • Toevoegen van afbeeldingen op Wikimedia Commons en koppelen met Wikipedia-pagina’s
  • Toevoegen van aanvullende tekstuele informatie met bronverwijzing op deze Wikipedia-pagina’s indien dit nodig blijkt
  • Je maakt zelf een planning op (wat wil ik bereiken tijdens deze stage, wat ga ik wel/niet doen?) en formuleert ideeën voor vervolgprojecten (wat moet er in de toekomst zeker nog gebeuren?). Daarnaast werk je aan een korte handleiding, waarin je tips en krijtlijnen formuleert ter ondersteuning van toekomstige projecten.

3. Sociale media en Google Arts & Culture

Wil je je inzetten voor ons bibliothecair erfgoed? Ben je geboeid door gedrukt erfgoed en sociale media? Heb je een neus voor goede verhalen en kennis van socialemediakanalen?

De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience biedt studenten de kans om praktische ervaring op te doen in de erfgoedsector. Als stagiair ondersteun je het beheer van de verschillende socialemediakanalen en creëer je content voor de website, Facebook en Instagram en de nieuwsbrieven. In jouw zoektocht naar nieuwe onderwerpen ga je zelf op zoek in onze catalogus en zoek je creatieve invalshoeken om onze collectie onder de aandacht te brengen.

Daarnaast ondersteun je de samenwerking van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience met het online platform Google Arts & Culture. Google Arts & Culture omvat een online compilatie van hoge-resolutieafbeeldingen van kunstwerken uit musea over de hele wereld. Je schrijft mee aan de verhalen die we willen vertellen op dit platform en zorgt voor de kwalitatieve invoer van het materiaal op de website.

Stage 1. Workshop ridderromans (informatiegeletterdheid)

De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience biedt – in het kader van een stage publieksgeschiedenis – als opdracht het uitwerken van een workshop rond de populariteit en receptie van ridderverhalen van de middeleeuwen tot nu. De stagiair werkt een workshop voor het vak Nederlands uit voor leerlingen van de 3de graad ASO/KSO. De te organiseren workshop loopt parallel met een tentoonstelling over ridderromans die gepland staat voor het najaar van 2020.

De afgelopen vijftien jaar wist de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience vijf bijzondere zestiende-eeuwse drukken van ridderromans te verwerven. Deze kleine maar belangrijke collectie zal de basis vormen van de riddertentoonstelling. Die zal een aantal aspecten van deze vorm van literatuur die vooralsnog minder bekend zijn voor het voetlicht brengen. Meestal wordt bij ridderromans aan de middeleeuwen gedacht, maar ook in de renaissance bleken deze boeken nog erg populair te zijn. De tentoonstelling zal dieper ingaan op de vraag waarom sommige ridderverhalen, zoals Karel ende Elegast, nog steeds bekend zijn bij het grote publiek, terwijl andere, zoals Jonathas en Rosafiere, enkel bij specialisten een belletje doen rinkelen. Sommige ridderromans zijn, op enkele fragmenten na, zelfs helemaal verdwenen. Aan de andere kant kunnen er ook nog steeds nieuwe ridderromans opduiken: in 2016 verwierf de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience het enige bekende exemplaar van Die historie van Galien rethore.

Bij de uitwerking van de workshop staat het bevorderen van mediawijsheid, informatiegeletterheid en het interpreteren van literaire teksten centraal, in het bijzonder van ridderromans. De workshop moet duidelijk aansluiten op vakoverschrijdende en vakgebonden eindtermen voor het vak Nederlands in de 3de graad. De leerlingen die aan een wokshop deelnemen, leren ridderverhalen interpreteren, analyseren en evalueren. Belangrijk hierbij is dat zij verbanden leren leggen op verschillende niveau’s binnen en buiten de teksten en dat zij informatie over literaire teksten leren verzamelen en verwerken, via verschillende informatiekanalen, te beginnen bij de bibliotheek.

De kandidaat stagiair kan de stagedata vrij bepalen, in onderling overleg, waarbij de stage wel moet eindigen vóór eind juni 2020.

Stage 2. Sociale media en Google arts culture

Wil je je inzetten voor ons bibliothecair erfgoed? Ben je geboeid door gedrukt erfgoed en sociale media? Heb je een ‘oog’ voor goede verhalen en kennis van sociale media kanalen?

De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience biedt studenten een kans op een praktische stageplek om ervaring op te doen in de erfgoedsector. Je helpt bij het beheren van de verschillende sociale mediakanalen en zorgt voor creatie van content voor zowel website, sociale media (facebook en Instagram), Je komt terecht op de afdeling publiekswerking waar je de diverse sociale mediakanalen mee beheert en zorgt voor creatie van content voor zowel website, sociale media (facebook en Instagram), nieuwsbrieven. Je gaat creatief om met de collectie in de zoektocht naar nieuwe content.

Een groter project waar je aan meewerkt is de invulling van Google, Arts & Culture. Dit project is een online compilatie van hoge-resolutieafbeeldingen van kunstwerken uit musea over de hele wereld. Je schrijft mee aan de verhalen die we willen vertellen op dit platform en zorgt voor kwalitatieve invoer van de site.

Stage 3. Wikipedian in residence

Een Wikipedian in Residence (WiR) is een bewerker van Wikipedia die de organisatie ondersteuning biedt bij het samenwerken met Wikipedia. Voor culturele instellingen biedt een WiR de mogelijkheid om het publiek meer zicht te geven op de collectie. Wikipedia staat in de top 10 staat van meest bekeken websites ter wereld. Een collectie wordt daarmee beter zichtbaar en toegankelijker en krijgt door de toevoeging van contextuele kennis bij stukken uit de collectie en invoeging in artikelen, een duidelijkere context en grotere maatschappelijke relevantie. De WiR biedt ondersteuning bij het schrijven en aanvullen van Wikipedia-artikelen op het onderwerpgebied van de instelling. Er kan ook geholpen worden bij de organisatie van publieksactiviteiten van de instelling ten behoeve van Wikipedia en de zusterprojecten.

We verwachten dat de stagiair interesse heeft voor onze collectie (geschiedenis, letterkunde) en reeds als vrijwilliger op de (Nederlandstalige) Wikipedia en/of Wikimedia Commons bijdragen levert – of het ziet zitten om zich dat eigen te maken.

Mogelijke taken die een Wikipedian in residence bij de Erfgoedbibliotheek Hendrik Consciencekan hebben:

  • Toevoegen van links naar bijvoorbeeld collectiebeschrijvingen op Wikipedia-pagina’s
  • Toevoegen van informatie met bronverwijzing op Wikipedia-pagina’s
  • Toevoegen van afbeeldingen op Wikimedia Commons

De stagestudent zet ook een planning op (wat wil ik bereiken tijdens deze stage, wat ga ik wel/niet doen) met vervolgprojecten (wat staat er nog te doen).  Het is ook nuttig om de eigen ervaringen mee te geven in een handleiding, waarin een aantal tips, tricks en krijtlijnen zijn uitgeschreven als ondersteuning bij vervolgprojecten.

Stage 4. Opwaarderen van beschrijvingen oude drukken

De stagiair bekijkt alle oude drukken (boeken gedrukt voor 1830) binnen een bepaald ‘perceel’ (bijvoorbeeld Gentse drukken, Antwerpse drukken uit de periode 1701-1780, Duitse boeken uit 1501-1600, ...). Op basis van de fysieke exemplaren worden de bestaande catalografische beschrijvingen nagekeken en indien nodig gecorrigeerd of uitgebreid. De beschrijvingen worden ook opgezocht in de belangrijkste relevante naslagwerken (Bibliographie Gantoise, ...) en databanken (STCV, VD16, ...). Het gekozen perceel en de diepgang van de correcties kan worden aangepast al naargelang de duur van de stage en de interessesfeer van de stagiair. De stagiair rapporteert aan de hand van een excelbestand, op basis waarvan statistische gegevens verzameld kunnen worden die het belang van het beschreven perceel in de totale collectie oude drukken verduidelijken.

Stage 5. Peiling naar een zwaartepunt van de EHC-collectie (vervolgproject)

Doorlichting van een deelcollecties is zinvol om een beter zicht te krijgen op de waarde en de lacunes van de eigen verzameling. De student gaat voor een bepaalde deelcollectie op zoek naar een gezaghebbend referentiewerk of een toonaangevend bibliografisch overzicht, stelt een steekproef op en spiegelt die aan het bezit van de Erfgoedbibliotheek, en vergelijkt die met het bezit van de andere Anet-bibliotheekcollecties (bench-marking). Hiaten worden opgelijst, en er wordt onderzocht in hoeverre deze nog te verkrijgen zijn bij de boekhandel of in het boekenantiquariaat. Bijvoorbeeld, in hoeverre is de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in het bezit van: vertalingen van Vlaamse literatuur voor een afgebakende periode; de diverse edities van titels van een selectie van prominente Vlaamse auteurs; recente referentiewerken leeszaal voor bepaalde rubrieken, wetenschappelijke literatuur in casu geneeskunde in de negentiende eeuw? De student zal ervaring opdoen met de systematiek van de catalogus en met de werking van de Erfgoedbibliotheek. Deze opdracht bevindt zich op de scheidingslijn tussen collectievorming en publiekswerking.

Via de netwerkcatalogus wordt ook aan benchmarking gedaan met de andere Anet-bibliotheken. Uit het onderzoek volgen aanbevelingen voor collectievorming en collectieafspraken.

In  het academiejaar 2013-2014 werd voor het eerst dergelijk onderzoek uitgevoerd voor het zwaartepunt kunst.  In 2014-2015 volgde een onderzoek in verband met de canon van de wereldliteratuur.

Stageopdracht 1: Opwaarderen van beschrijvingen oude drukken

De stagiair bekijkt alle oude drukken (boeken gedrukt voor 1830) binnen een bepaald ‘perceel’ (bijvoorbeeld Gentse drukken, Antwerpse drukken uit de periode 1701-1780, Duitse boeken uit 1501-1600, ...). Op basis van de fysieke exemplaren worden de bestaande catalografische beschrijvingen nagekeken en indien nodig gecorrigeerd of uitgebreid. De beschrijvingen worden ook opgezocht in de belangrijkste relevante naslagwerken (Bibliographie Gantoise, ...) en databanken (STCV, VD16, ...). Het gekozen perceel en de diepgang van de correcties kan worden aangepast al naargelang de duur van de stage en de interessesfeer van de stagiair. De stagiair rapporteert aan de hand van een excelbestand, op basis waarvan statistische gegevens verzameld kunnen worden die het belang van het beschreven perceel in de totale collectie oude drukken verduidelijken.

Stageopdracht 2: Peiling naar een zwaartepunt van de EHC-collectie (vervolgproject)

Doorlichting van een deelcollectiesis zinvol om een beter inzicht te verkrijgen in de waarde en de lacunes van de eigen verzameling. De student gaat voor een bepaalde deelcollectie op zoek naar een gezaghebbend referentiewerk of een toonaangevend bibliografisch overzicht, stelt een steekproef op en spiegelt die aan het bezit van de Erfgoedbibliotheek, en vergelijkt die met het bezit van de andere (Anet)bibliotheekcollecties. Hiaten worden opgelijst en er wordt onderzocht in hoeverre deze nog te verkrijgen zijn bij de boekhandel of in het boekenantiquariaat.

Bijvoorbeeld, in hoeverre is de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in het bezit van: vertalingen van Vlaamse literatuur voor een afgebakende periode; de diverse edities van titels van een selectie van prominente Vlaamse auteurs; recente referentiewerken leeszaal voor bepaalde rubrieken, wetenschappelijke literatuur in casu geneeskunde in de negentiende eeuw? De student zal ervaring opdoen met de systematiek van de catalogus en met de werking van de Erfgoedbibliotheek. Deze opdracht bevindt zich op de scheidingslijn tussen collectievorming en publiekswerking.

Via de netwerkcatalogus wordt ook aan benchmarking gedaan met de andere Anet-bibliotheken. Uit het onderzoek volgen aanbevelingen voor collectievorming en collectieafspraken.

Profiel van de stagiair(e)s

  • In het academiejaar 2013-2014 werd voor het eerst dergelijk onderzoek uitgevoerd voor het zwaartepunt kunst in de collectie en in 2014-2015 volgde een onderzoek naar de canon van de wereldliteratuur.
  • Interesse en leergierigheid met betrekking tot de aspecten die deel uitmaken van de werking van een erfgoedbibliotheek, gaande van publiekswerking tot catalogusbouw, reprografie en conservering.
  • Nauwgezetheid en zorgzaamheid bij de uitvoering van de taken.
  • Een grote mate van zelfstandigheid en opmerkzaamheid die in het beste geval leidt tot een eigen inbreng of kritische vraagstelling.

Mediawijsheid-project

De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience te Antwerpen en het Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis te Gent bieden – in het kader van een stage publieksgeschiedenis – als opdracht het uitwerken van een workshop aan.
 
De stagestudent werkt mee aan de creatie van een workshop uit rond sluikpers (alias clandestiene pers, geheime pers, verzetspers) in België tijdens de Tweede Wereldoorlog, voor leerlingen van de 3de graad ASO, met daarbij de nodige tips voor aanpassing van dergelijke workshop naar leerlingen van een 3de graad KSO, TSO of BSO.
Er is het voorbeeld van de tentoonstellingscatalogus Tegendruk: geheime pers tijdens de Tweede Wereldoorlog (2004) en er zijn een aantal primaire bronnen, zoals originele krantennummers en opgenomen interviews met betrokkenen. Daarnaast gebruikt de stagestudent een uitgeschreven adviesnota als leidraad, waarin een aantal tips, tricks en krijtlijnen staan geformuleerd als ondersteuning bij de creatie van een dergelijke workshop.
Bij de uitwerking staat het bevorderen van informatiegeletterdheid bij de leerlingen centraal. Ook moet de workshop duidelijk aansluiten op vakoverschrijdende en vakgebonden eindtermen uit de 3de graad.
 
De workshop komt tot stand als een gezamenlijk project van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Concience en van het Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis te Gent. De stage vindt hoofdzakelijk plaats in de Erfgoedbibliotheek in Antwerpen, met occasioneel overleg te Gent. Beide instellingen begeleiden de stagestudent inhoudelijk bij de uitwerking van de workshop.
 
De student kan de stagedata vrij bepalen, in onderling overleg, waarbij de stage wel moet eindigen vóór eind juni 2019.
Geïnteresseerd of nog vragen? Neem dan contact met Peter Rogiest, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Hendrik Conscienceplein 4, 2000 Antwerpen, 0470 66 30 32, peter.rogiest@stad.antwerpen.be. U kunt ook een afspraak maken om eens langs te komen.

Stageopdracht 1: Opwaarderen van beschrijvingen oude drukken

De stagiair bekijkt alle oude drukken (boeken gedrukt voor 1830) binnen een bepaald ‘perceel’ (bijvoorbeeld Gentse drukken, Antwerpse drukken uit de periode 1701-1780, Duitse boeken uit 1501-1600, ...). Op basis van de fysieke exemplaren worden de bestaande catalografische beschrijvingen nagekeken en indien nodig gecorrigeerd of uitgebreid. De beschrijvingen worden ook opgezocht in de belangrijkste relevante naslagwerken (Bibliographie Gantoise, ...) en databanken (STCV, VD16, ...). Het gekozen perceel en de diepgang van de correcties kan worden aangepast al naargelang de duur van de stage en de interessesfeer van de stagiair. De stagiair rapporteert aan de hand van een excelbestand, op basis waarvan statistische gegevens verzameld kunnen worden die het belang van het beschreven perceel in de totale collectie oude drukken verduidelijken.

Stageopdracht 2: Peiling naar een zwaartepunt van de EHC-collectie (vervolgproject)

Doorlichting van een deelcollectiesis zinvol om een beter inzicht te verkrijgen in de waarde en de lacunes van de eigen verzameling. De student gaat voor een bepaalde deelcollectie op zoek naar een gezaghebbend referentiewerk of een toonaangevend bibliografisch overzicht, stelt een steekproef op en spiegelt die aan het bezit van de Erfgoedbibliotheek, en vergelijkt die met het bezit van de andere (Anet)bibliotheekcollecties. Hiaten worden opgelijst en er wordt onderzocht in hoeverre deze nog te verkrijgen zijn bij de boekhandel of in het boekenantiquariaat.

Bijvoorbeeld, in hoeverre is de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in het bezit van: vertalingen van Vlaamse literatuur voor een afgebakende periode; de diverse edities van titels van een selectie van prominente Vlaamse auteurs; recente referentiewerken leeszaal voor bepaalde rubrieken, wetenschappelijke literatuur in casu geneeskunde in de negentiende eeuw? De student zal ervaring opdoen met de systematiek van de catalogus en met de werking van de Erfgoedbibliotheek. Deze opdracht bevindt zich op de scheidingslijn tussen collectievorming en publiekswerking.

Via de netwerkcatalogus wordt ook aan benchmarking gedaan met de andere Anet-bibliotheken. Uit het onderzoek volgen aanbevelingen voor collectievorming en collectieafspraken.

Profiel van de stagiair(e)s

  • In het academiejaar 2013-2014 werd voor het eerst dergelijk onderzoek uitgevoerd voor het zwaartepunt kunst in de collectie en in 2014-2015 volgde een onderzoek naar de canon van de wereldliteratuur.
  • Interesse en leergierigheid met betrekking tot de aspecten die deel uitmaken van de werking van een erfgoedbibliotheek, gaande van publiekswerking tot catalogusbouw, reprografie en conservering.
  • Nauwgezetheid en zorgzaamheid bij de uitvoering van de taken.
  • Een grote mate van zelfstandigheid en opmerkzaamheid die in het beste geval leidt tot een eigen inbreng of kritische vraagstelling.

Stageopdracht 1: Membra disjecta (vervolgproject)

De EHC bezit een viertal collecties ‘membra disjecta’, fragmenten van handschriften en oude drukken die als versteviging in boekbanden gebruikt zijn en die bij restauratie zijn losgemaakt en apart bewaard worden. Sommige van die membra disjecta zijn belangrijke getuigen van verdwenen boeken (bijvoorbeeld de middeleeuwse ridderromans ‘Karel ende Elegast’ of ‘Malegijs’).

De stagiair maakt een beknopte inventaris van de fragmenten op basis van een sjabloon. Daarbij wordt onder andere gekeken naar het materiaal (papier of perkament), de techniek (geschreven of gedrukt), de taal (Latijn, Nederlands, Frans, …), en andere kenmerken (rubricatie, muzieknotatie, …). Afhankelijk van de vakspecifieke kennis van de stagiair wordt getracht de tekst van bepaalde fragmenten te identificeren. Deze identificatie vormt de basis voor een publieksproduct (webpagina, mini-tentoonstelling, …) waarmee het belang van de collectie ‘membra disjecta’ aan een breed publiek wordt uitgelegd

In  het academiejaar 2016-2017 werd voor het eerst dergelijk onderzoek uitgevoerd.

Stageopdracht 2: Mediawijsheid-project (thema: Olympische Spelen Antwerpen 1920)

Het uitwerken van een workshop gericht op de eindtermen van de humaniora door leerlingen kritisch en bewust te leren omgaan met informatie en media en scholen laten kennismaken met onze instelling en haar collectie (drempelverlaging en klantenbinding). We richten ons voornamelijk naar de klassen 3de graad ASO - lessen geschiedenis, Nederlands en informatievaardigheden, met daarnaast een ‘light’ versie voor klassen 3de graad TSO en BSO. We laten deze jongeren op een interactieve manier kennismaken met de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience en haar collectie door middel van een oefening in historisch onderzoek rond de Olympische Spelen in Antwerpen in 1920.

Voor deze taak zoeken we iemand die heel bewust en kritisch kan omgaan met informatie en media, impliciete boodschappen kan decoderen en jongeren op een interactieve manier kan laten kennismaken met erfgoed door het opstellen van goede onderzoeksvragen. Hiervoor zal gebruik gemaakt worden van onze collectie dat door de jongeren in de leeszaal geraadpleegd wordt, niet enkel de papieren collectie, maar ook online databanken, gedigitaliseerde collecties, enz.

De student stelt een draaiboek op ter ondersteuning van de workshops. Belangrijk daarbij is dat de volgende elementen overgebracht worden aan de jongeren:

  • TECHNIEK = knoppenkennis en omgaan met web 2.0;
  • CREATIVITEIT = zelfexpressie, participatie en sociale betrokkenheid;
  • ANALYSE = ‘leren’ lezen van media, begrijpen van de werking en invloed ervan, kennis vergaren;
  • REFLECTIE = eigen mediagedrag kritisch bekijken.

Stageopdracht 3: Stagevoorstel Gazet van Antwerpen

De Gazet van Antwerpen staat al jarenlang bovenaan de top 10 van meest geraadpleegde werken in de leeszaal van de Erfgoedbibliotheek. De bibliotheek beschikt dan ook over nagenoeg alle papieren jaargangen van deze krant, van 1891 tot nu, en over de gemicrofilmde versie.
Een aantal jaar geleden ging de bibliotheek een samenwerking aan met als doel dit gehele krantenarchief te digitaliseren en online beschikbaar te maken in de leeszaal. Op dit moment zijn de jaargangen 1891 tot 1976 ontsloten en full text doorzoekbaar via een databank.

Nu willen we een grondige analyse van dit digitaliseringsproject laten uitvoeren.

De stagiair gaat aan de hand van systematische steekproeven na of er grote lacunes zijn in het materiaal van de GVA dat werd gedigitaliseerd. Hij doet dit door de inhoud van de gedrukte of gemicrofilmde versie van een krantennummer te vergelijken met hetzelfde krantennummer zoals dit voorkomt in de GVA database.
Verder wordt er voor dezelfde steekproef onderzocht of de kwaliteit van de scans voldoet, de artikels op een krantenpagina correct geclipt zijn, en de tekstherkenning (OCR) op titels foutloos is.

In de leeszaal wordt een gebruikersonderzoek uitgevoerd met als belangrijkste premisse de kwaliteit van de databank: vaste gebruikers en onderzoekers worden bevraagd naar hun bevindingen en ervaringen, naar de gebruiksvriendelijkheid van de zoekomgeving, en naar de kwaliteit van de zoekresultaten.

De bibliotheek verwacht van de stagiair niet enkel een neerslag van deze bevindingen, maar ook een analyse – kunnen we hier iets uit meenemen voor toekomstige digitaliseringen?

Een tweede luik van de stage richt zich op het inhoudelijke: de stagiair werkt een aantal berichten uit, en terugkomende rubrieken - eventueel gerelateerd aan actualiteit - voor de website en sociale media, met als doel de databank (maandelijks) in de kijker te zetten.

Stageopdracht 4: peiling naar een zwaartepunt van de EHC-collectie (vervolgproject)

Doorlichting van een deelcollectiesis zinvol om een beter inzicht te verkrijgen in de waarde en de lacunes van de eigen verzameling. De student gaat voor een bepaalde deelcollectie op zoek naar een gezaghebbend referentiewerk of een toonaangevend bibliografisch overzicht, stelt een steekproef op en spiegelt die aan het bezit van de Erfgoedbibliotheek, en vergelijkt die met het bezit van de andere (Anet)bibliotheekcollecties. Hiaten worden opgelijst en er wordt onderzocht in hoeverre deze nog te verkrijgen zijn bij de boekhandel of in het boekenantiquariaat.

Bijvoorbeeld, in hoeverre is de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in het bezit van: vertalingen van Vlaamse literatuur voor een afgebakende periode; de diverse edities van titels van een selectie van prominente Vlaamse auteurs; recente referentiewerken leeszaal voor bepaalde rubrieken, wetenschappelijke literatuur in casu geneeskunde in de negentiende eeuw? De student zal ervaring opdoen met de systematiek van de catalogus en met de werking van de Erfgoedbibliotheek. Deze opdracht bevindt zich op de scheidingslijn tussen collectievorming en publiekswerking.

Via de netwerkcatalogus wordt ook aan benchmarking gedaan met de andere Anet-bibliotheken. Uit het onderzoek volgen aanbevelingen voor collectievorming en collectieafspraken.

In  het academiejaar 2013-2014 werd voor het eerst dergelijk onderzoek uitgevoerd voor het zwaartepunt kunst in de collectie en in 2014-2015 volgde een onderzoek naar de canon van de wereldliteratuur.

Profiel van de kandidaten

  • Interesse en leergierigheid met betrekking tot de aspecten die deel uitmaken van de werking van een erfgoedbibliotheek, gaande van publiekswerking tot catalogusbouw, reprografie en conservering.
  • Nauwgezetheid en zorgzaamheid bij de uitvoering van de taken.
  • Een grote mate van zelfstandigheid en opmerkzaamheid die in het beste geval leidt tot een eigen inbreng of kritische vraagstelling.

Profiel van de kandidaat

  • Interesse en leergierigheid met betrekking tot de aspecten die deel uitmaken van de werking van een erfgoedbibliotheek, gaande van publiekswerking tot catalogusbouw, reprografie en conservering.
  • Nauwgezetheid en zorgzaamheid bij de uitvoering van de taken.
  • Een grote mate van zelfstandigheid en opmerkzaamheid die in het beste geval leidt tot een eigen inbreng of kritische vraagstelling.

Stageopdracht 1

Papyrusrol

De papyrusrol wordt gedigitaliseerd. Dit oudste object van de Erfgoedbibliotheek is in slechte staat en kan niet meer tentoongesteld worden, er worden conserverende maatregelen genomen. Via de digitale weg zal dit kwetsbare document opnieuw voor iedereen toegankelijk worden.

De rol vertelt een verhaal. De student ‘vertaalt’ het verhaal van deze papyrus naar een breed publiek in teksten voor diverse media. Suggesties worden gedaan over hoe en waar de Erfgoedbibliotheek dit het beste kan presenteren op websites, in de catalogus, op de museumapp, op facebook, enz.

Stageopdracht 2

Membra disjecta

De EHC heeft een viertal collecties ‘membra disjecta’. Dit zijn fragmenten van handschriften en oude drukken die als versteviging in boekbanden gebruikt zijn en die bij restauratie zijn losgemaakt en apart bewaard worden. Sommige van die membra disjecta zijn belangrijke getuigen van verdwenen boeken (bijvoorbeeld de middeleeuwse ridderromans ‘Karel ende Elegast’ of ‘Malegijs’).

De stagiair inventariseert één doos met zo’n 100-tal losse fragmenten, voortbouwend op een eerdere inventaris in Excel. Daarbij wordt onder andere gekeken naar het materiaal (papier of perkament), de taal (Latijn, Nederlands, Frans, ...) en andere kenmerken (rubricatie, muzieknotatie, ...). De fragmenten worden ook ingescand of gefotografeerd. Op basis van dit materiaal en achtergrondlectuur maakt de stagiair een product (webpagina, folder, ...) om aan een breed publiek uit te leggen wat ‘membra disjecta’ precies zijn, en waarom ze belangrijk zijn.

Stageopdracht 3

Bio-bibliografie van de uitgeversfamilie Cnobbaert

De stagiair vraagt alle werken uit het magazijn op met een impressum van de familie Cnobbaert, en kijkt de beschrijving in de catalogus na. Waar nodig wordt de beschrijving gecorrigeerd of uitgebreid. Op basis van secundaire literatuur wordt een biografisch overzicht van de familie Cnobbaert geschreven voor de Nederlandstalige Wikipedia. Die wordt geïllustreerd met scans uit de beschreven werken.

Stageopdracht 4

Gescande plakkaatposters uit de Eerste Wereldoorlog

Vier dozen met affiches werden gedigitaliseerd door het reprografie-atelier van EHC. De beschrijving in de Anet-catalogus is te summier en geeft weinig of geen informatie over de inhoud: “Verzameling van Belgische en Duitsche oorlogsplakkaten, 1914-1918. - Plaats van uitgave niet gekend: uitgever niet gekend, 1914-1918” (catalogusnummer K 86950). De student bekijkt de scans en maakt een analyse van de inhoud. Er wordt een tekst geschreven over deze collectie affiches waarin de bibliotheekgebruiker een toelichting krijgt over het type document, de uitgevers en drukkers, het gebruik ervan en de inhoud van de affiches. Daarnaast wordt ook geprobeerd de herkomst ervan te duiden (verzamelaar van de collectie, wanneer en hoe in EHC beland). Het onderzoek leidt zeker tot een opwaardering van het record in de catalogus, het toevoegen van inhoudelijke metadata in het DAM systeem van de Stad Antwerpen, en een tekst met duiding voor een breed publiek zowel voor de website en voor een collectiebeschrijving. Eventueel - als de stage-tijd daarvoor volstaat - komt daarbij ook een exhaustieve lijst van de inhoud.