Publieksarcheologie in Vlaanderen. Landschapstekening met aanbevelinge

Gepubliceerd op 09-10-2020, laatst bijgewerkt op 02-10-2021.
Taal
Trefwoorden (blogbericht, project)
Oct 9
08:00

Het IPG onderzocht samen met het Ghent Centre for Digital Humanities en de vakgroep Archeologie hoe archeologische kennis en collecties publieksvriendelijke (kunnen) worden ontsloten. Het deed dat in opdracht van het Agentschap Cultureel erfgoed en het Departement Cultuur, Jeugd en Media. Het onderzoek resulteerde in een landschapstekening van publieksarcheologie en aanbevelingen voor het Vlaamse beleid.

Conclusies

  1. Archeologische publiekswerking in Vlaanderen is te afhankelijk van persoonlijke engagementen en ad hoc initiatieven
  2. De Vlaamse overheid neemt onvoldoende verantwoordelijkheid voor draagvlakcreatie en publiekswerking voor archeologie en archeologisch erfgoed
  3. Het onroerend en cultureelerfgoedbeleid hebben een andere kijk op  kennis en publiek. Meer wisselwerking is wenselijk.
  4. Er is een grote focus op en belangstelling voor het hyperlokale verleden
  5. Door een ontoegankelijke digitale ontsluiting stokt de archeologische en historische kennisdoorstroming

Aanbevelingen

1. Formuleer een visie op publiek(sarcheologie)

Om een publieksbeleid op poten te zetten en de betrokken actoren te mobiliseren, moet een visie op archeologische publiekswerking worden geformuleerd die ruimer gaat dan de communicatie van onderzoeksresultaten. Zonder overkoepelende visie dreigt iedere praktijk, hoe goed ontwikkeld en inhoudelijk interessant ook, ad hoc te blijven. De publieksontsluiting van archeologische kennis wordt idealiter breed benaderd volgens de notie van publieksarcheologie: archeologie voor, met en door publiek. Publieksarcheologie vertrekt vanuit het maatschappelijk belang van archeologie, vanuit de betrokkenheid in allerlei gradaties van het publiek bij archeologie en archeologisch erfgoed. Het heeft bepaalde doelgroepen voor ogen maar erkent ook de omgang dat publiek nu al heeft met archeologie, van metaaldetectoristen en heemkundige kringen tot kinderen van de buurtschool. Tegelijkertijd negeert de publieksarcheologische benadering niet dat archeologie en actueel archeologisch onderzoek het voorwerp zijn van de

2. Naar een genetwerkte archeologische sector

Er zijn diverse actoren in Vlaanderen die reeds inspanningen doen voor archeologie en archeologische publiekswerking maar die worden te vaak gedreven vanuit individuele engagementen. Maak van de archeologische sector een weerbare, genetwerkte sector zodat er meer interactie en synergie ontstaat.Doe dit door bestaande cellen structureel te versterken, onderlinge connecties te bewerkstelligen, gemeenschappelijke instrumenten te voorzien en projectmatige impulsen te geven. We zien een cruciale rol voor Archeologiedagen als evenement, platform en hefboom voor publieksarcheologie het hele jaar door. Regionale erfgoedwerkers in de Intergemeentelijke onroerenderfgoeddiensten (IOED's) en de erkende onroerenderfgoeddepots moeten (verder) kunnen uitgroeien tot sleutelspelers in het netwerk. Maar ook lokale erfgoedvrijwilligers en de cultureelerfgoedorganisatie Histories zijn cruciaal om een holistische lokale erfgoedbenadering te stimuleren met een wisselwerking tussen culturele en onroerende lokale erfgoedwerking.

3. Grijp elke archeologische opgraving aan voor publiekswerking: voor, tijdens en na de opgraving

4. Verbeter de ontsluiting van archeologische kennis, synthese en sites

5. Stimuleer educatieve werking en zoek toenadering met onderwijs

6. Streef naar een holistische en integrale benadering van archeologie

Fien Danniau, Sibrecht Reniere en Jan Trachet. Publieksarcheologie in Vlaanderen. Een landschapstekening met aanbevelingen. Onderzoeksrapporten agentschap Onroerend Erfgoed 155 (2020). Lees het volledige rapport via het Open Archief van het agentschap Onroerend Erfgoed.