Opinie van Tessa Boeykens, Dieter Bruneel en Laura Nys op De Morgen Online, 23 augustus 2017
In De Morgen herhaalt Maarten Boudry zijn eerdere uitspraak dat jihadisme haatdragender en gevaarlijker is dan nazisme. Boudry kreeg afgelopen weekend naar aanleiding van die woorden reeds bakken kritiek over zich heen. Niet alleen werd hij ervan beschuldigd een negationist te zijn, sommigen vroegen ook zijn ontslag als UGent-medewerker.
Wij beschuldigen Boudry niet van negationisme. Hij mag van ons ook aan de UGent blijven werken (Durf Denken!). Wel vragen we ons af wat de bedoeling is van deze vergelijking tussen nazisme en jihadisme vlak na de gebeurtenissen in Charlottesville en middenin een verhitte maatschappelijke context waar terreur en islam onlosmakelijk de media beheersen. Boudry mag zijn status als wetenschapsfilosoof gerust inroepen, maar maak ons niet wijs dat het doel van deze vergelijking enkel het verwerven van wetenschappelijke kennis is.
Boudry vergelijkt verschillende ideologieën, ‘nuchter’ naar eigen zeggen, omdat hij daar veel uit kan leren. Als historici kunnen wij alleen maar beamen dat historische vergelijkingen interessante inzichten kunnen opleveren. Vergelijkingen kunnen inspireren, leren begrijpen, verklaren, soms terecht waarschuwen. Wij stellen ons echter serieuze vragen bij de zin en onzin en de politieke implicaties van historische vergelijkingen in het publieke debat. Na de aanslag op de Ramblas in Barcelona, tweette Boudry dat jihadisme vandaag de gevaarlijkste ideologie is en verwees naar het extreemrechts geweld in Charlottesville. Waar wil Boudry naartoe met dergelijke uitspraak? Waarom vervolgens Nazi's en Jihadi’s in interviews beginnen vergelijken en beargumenteren waarom het ene ‘haatdragender en gevaarlijker’ dan het andere zou zijn? Het valt ons op dat Boudry systematisch zijn status als wetenschapper inroept om zo de politieke lading van zijn uitspraken te verbergen.
"Historische vergelijkingen zijn nooit vrijblijvend", schrijven Lore Colaert en Maarten Van Alstein in het jaarverslag van 2016 van het Vlaams Vredesinstituut. Historische vergelijkingen in het publieke debat hebben of beogen altijd bepaalde effecten. Welk effect beoogt Boudry als hij over de gelijkenissen en de verschillen tussen Nazisme en Jihadisme zegt: "Natuurlijk werd er gefolterd. En ook gehaat. Maar zeker niet door het hele Duitse volk en het was niet de voornaamste drijfveer". Welke impliciete boodschap over de relatie tussen jihadisme en de hele moslimgemeenschap gaat hierachter schuil? Is het Boudry er bij deze vergelijking nog louter om te doen dat “je daar heel veel uit [kan] leren”? Misschien moet Boudry vooral leren dat het maken van historische vergelijkingen nooit onschuldig is.
Bovendien valt op dat Boudry vaak schermt met termen als ‘nuchter’ en ‘rationeel’. Wie het niet met hem eens is, wordt a priori als 'politiek correct' en 'beschermer van de islam' bestempeld
Bovendien valt op dat Boudry vaak schermt met termen als ‘nuchter’ en ‘rationeel’. Wie het niet met hem eens is, wordt a priori als 'politiek correct' en 'beschermer van de islam' bestempeld. Dat is een ad hominem-argument dat mensen meteen in twee kampen plaatst: de mensen die het met hem eens zijn (nuchter en rationeel) en de mensen die het niet met hem eens zijn (niet rationeel, politiek correct, beschermers van de islam). Dit soort uitspraken maakt een inhoudelijk debat moeilijk. Het neigt bijna naar wat Boudry de islam zelf verwijt: een dogmatisch zwart-witdenken met één Sacrale Waarheid, dat de wereld indeelt in absolute categorieën. Diegenen die deze Waarheid volgen, en de rest.
Deze opinie verscheen op De Morgen online op 23 augustus 2017.